Υποβολή Ε9 Οικ. Έτους 2013

Υποβολή Ε9 Οικ. Έτους 2013

Η υποχρέωση και ο τρόπος συμπλήρωσης του Ε9 του οικονομικού έτους 2013, παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες λόγω του περιορισμένου χρόνου και της ασάφειας των οδηγιών που έχει εκδώσει το Υπουργείο Οικονομικών. Εμείς από την πλευρά μας, με το παρών άρθρο θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο μπορούμε τον επαγγελματία λογιστή – φοροτεχνικό, προκειμένου να ανταποκριθεί και σε αυτήν την υποχρέωση.

Υποχρέωση υποβολής Ε9 - Προθεσμίες

α) Νομικά πρόσωπα
Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα που  έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητα, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, καθώς έχουν ρητή υποχρέωση υποβολής της δήλωσης, μέχρι και την 30ή Νοεμβρίου 2013, χωρίς να εξετάζεται το γεγονός αν έχει επέλθει κάποια μεταβολή στα ακίνητα ή τα δικαιώματα σε ακίνητα,  κατά τη χρήση 2012.
Τα ανωτέρω ορίζονται με το άρθρο 19 του ν.4110/2013 στο οποίο αναφέρεται ότι τα νομικά πρόσωπα, τα οποία κατά την 1.1.2013 έχουν έχουν εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα, υποχρεούνται σε ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων μέχρι 30.6.2013 (Σ.Σ. Με την ΠΟΛ. 1159/2013, η εν λόγω ημερομηνία παρατάθηκε μέχρι τις 30/11/2013), στην οποία θα περιλαμβάνεται η περιουσιακή τους κατάσταση, όπως είναι διαμορφωμένη κατά την 1.1.2013.»
Μόνη εξαίρεση αναγνωρίζεται με την ΠΟΛ.1029/2013 για τα νομικά πρόσωπα, για τα οποία έχει ολοκληρωθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., διακοπή εργασιών μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 και για τα οποία δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2013.

β) Φυσικά πρόσωπα
Τα φυσικά πρόσωπα υποβάλλουν δήλωση μόνο στην περίπτωση που υπάρχει μεταβολή της περιουσιακής τους κατάστασης κατά το προηγούμενο έτος. Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αυτής της δήλωσης, είναι η 15/09/2013.
Ειδικά, όμως, για το έτος 2013, οι φορολογούμενοι οι οποίοι, κατά την 1.1.2013, έχουν εμπράγματα δικαιώματα σε γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού υποχρεούνται να ελέγξουν ηλεκτρονικά την περιουσιακή τους κατάσταση, όπως αυτή εμφανίζεται στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων ("Υποβολή δηλώσεων στοιχείων ακινήτων Ε9"), προκειμένου να τη συμπληρώσουν, τροποποιήσουν και οριστικοποιήσουν.

Πρέπει λοιπόν να τονιστεί ότι όπως προκύπτει και από την ερμηνεία του άρθρου 19 του ν.4110/2013, δεν έχουν υποχρέωση υποβολής της δήλωσης και τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν κάποια αλλαγή στα ακίνητά τους (πίνακας 1 του εντύπου Ε9) λόγω π.χ. αγοράς ή πώλησης κάποιου ακινήτου  και ταυτόχρονα δεν έχουν στην κατοχή τους οποιοδήποτε είδος εμπράγματου δικαιώματος σε αγροτεμάχια, γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης κ.λ.π  (πίνακας 2 του εντύπου Ε9)

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τα φυσικά πρόσωπα που  δεν είχαν καμία μεταβολή στα ακίνητα του πίνακα 1 κατά το έτος 2012 και δεν έχουν στην κατοχή τους την πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία σε αγροτεμάχια κ.λ.π του πίνακα 2, δεν έχουν υποχρέωση υποβολής της δήλωσης.

Αντίθετα, αν παρά το γεγονός ότι δεν έχει επέλθει καμία μεταβολή στα ακίνητα του πίνακα 1 υπάρχει εμπράγματο δικαίωμα σε αγροτεμάχιο κ.λ.π. του πίνακα 2 τότε τα φυσικά πρόσωπα υποχρεούνται να  ελέγξουν ηλεκτρονικά την περιουσιακή τους κατάσταση, όπως αυτή εμφανίζεται στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, προκειμένου να τη συμπληρώσουν, τροποποιήσουν και οριστικοποιήσουν.
Πέραν αυτού, έχουν την υποχρέωση να αναγράψουν τους αριθμούς παροχής ρεύματος, για όλα τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα τους (υποχρέωση που τη γνωρίζουμε ήδη από τα έντυπα Ε1 και Ε2).

Κατά τα γνωστά, εφόσον υπάρχει μεταβολή στα ακίνητα του πίνακα 1 (αγορά, πώληση κ.λ.π.) υπάρχει υποχρέωση υποβολής του εντύπου Ε9 και βέβαια η νέα υποχρέωση αναγραφής του αριθμού παροχής ρεύματος για τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα και αν υπάρχει δικαίωμα σε αγροτεμάχια, γήπεδα κ.λ.π. του πίνακα 2 υπάρχει η υποχρέωση που περιγράψαμε παραπάνω.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσουμε, ότι αναμένονται διευκρινήσεις από το Υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να γίνει γνωστό τι θα ισχύσει για τις περιπτώσεις που οι υπόχρεοι που έχουν δικαιώματα σε  αγροτεμάχια κτλ, έχουν προβεί σε οριστικοποίηση της περιουσιακής τους κατάστασης πριν την 30/06/2013 (όπως οριζόταν από το  άρθρο 19 του ν.4110/2013), ημερομηνία που δεν είχε τεθεί ακόμη σε λειτουργία η εφαρμογή του Ε9 του 2013 και κατά συνέπεια, δεν έχουν συμπληρωθεί αριθμοί παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ΚΑΕΚ, κτλ.

Τρόπος υποβολής Ε9
Με την ΠΟΛ. 1029/2013, έγινε σαφές ότι η υποβολή της δήλωσης γίνεται μόνο ηλεκτρονικά, με εξαίρεση την περίπτωση που ο υπόχρεος σε δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2013, έχει αποβιώσει. Στην περίπτωση αυτή, η δήλωση υποβάλλεται σε δύο αντίτυπα, σε έντυπα που παρέχονται δωρεάν από το Ελληνικό Δημόσιο, υπογράφεται από όλους τους κληρονόμους ή οποιονδήποτε εξ αυτών ή από πληρεξούσιο, που έχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί γι' αυτό. Όταν η δήλωση υποβάλλεται από πληρεξούσιο, συνοδεύεται από τα αποδεικτικά έγγραφα της πληρεξουσιότητας.

Δήλωση Ε9 θανόντων
Με την  ΠΟΛ. 1029/2013 διευκρινίστηκε ότι  για αποβιώσαντες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012, δεν απαιτείται υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2013, εφόσον έχει δηλωθεί ο θάνατος στο μητρώο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..
Ακόμη, με την ΠΟΛ.1175/2013 διευκρινίστηκε ότι η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται χειρόγραφα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. αποκλειστικά στην περίπτωση που ο υπόχρεος σε δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2013 έχει αποβιώσει. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται μέχρι την καταληκτική ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης, σε δύο αντίτυπα, σε έντυπα που παρέχονται δωρεάν από το Ελληνικό Δημόσιο, υπογράφεται από όλους τους κληρονόμους ή οποιονδήποτε εξ αυτών ή από πληρεξούσιο, που έχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί γι' αυτό. Όταν η δήλωση υποβάλλεται από πληρεξούσιο, συνοδεύεται από τα αποδεικτικά έγγραφα της πληρεξουσιότητας.

Συμπλήρωση νέων κωδικών του Ε9
Σύμφωνα και με την ΠΟΛ. 1175/2013 τα νέα στοιχεία που αναγράφονται στο έντυπο Ε9 είναι τα ακόλουθα:

α) ο 12ψήφιος Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), προσωρινός ή οριστικός, εφόσον υπάρχει ή ο κωδικός του ακινήτου που αναγράφεται στο συμβόλαιο (17 ή 18 ψηφία)

β) ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, εφόσον το ακίνητο την 1η Ιανουαρίου 2013 ήταν ηλεκτροδοτούμενο ή κατά την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης ηλεκτροδοτείται,

γ) η επιφάνεια των κατοικιών – μονοκατοικιών, αποθηκών, γεωργικών κτισμάτων επαγγελματικών στεγών ή άλλων ειδικών κτηρίων που βρίσκονται εντός αγροτεμαχίου καθώς και το σύνολο της επιφανείας τους.

δ) το μήκος της πρόσοψης ή το άθροισμα των προσόψεων της επαγγελματικής στέγης ή του οικοπέδου.

2. Στις «ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ» της δήλωσης στοιχείων ακινήτων υποχρεωτικά αναγράφεται:

i. Σε περίπτωση προσθήκης νέου ακινήτου ή διαγραφής ακινήτου που έχει δηλωθεί σε προηγούμενες δηλώσεις στοιχείων ακινήτων του υποχρέου, ο αριθμός και η ημερομηνία του συμβολαίου αγοράς ή πώλησης καθώς και το ονοματεπώνυμο και η έδρα του συμβολαιογράφου.

ii. Σε περίπτωση εισαγωγής κληρονομιαίων ακινήτων αναγράφεται ο Α.Φ.Μ. ή η ταυτότητα και το ονοματεπώνυμο του αποβιώσαντος καθώς και η ημερομηνία θανάτου αυτού.

iii. Σε περίπτωση μεταβολής που επήλθε σε ακίνητο εντός του έτους 2012, αναγράφονται η ημερομηνία και ο οικείος αριθμός του παραστατικού (συμβόλαιο, άδεια οικοδομής κ.λπ.) που αποδεικνύει τη μεταβολή.

Οι ανωτέρω αλλαγές, στο έντυπο απεικονίζονται με την προσθήκη  στον πίνακα 1 των στηλών  με κωδικούς 27 έως και 31,
ενώ στον πίνακα 2 προστέθηκαν  στήλες με κωδικούς:

• 23 προκειμένου να δηλωθεί αν το ακίνητο είναι ηλεκτροδοτούμενο,
• 24  προκειμένου να συμπληρωθεί ο αριθμός παροχής ρεύματος,
• 27 προκειμένου για τον 12ψήφιο Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), προσωρινό ή οριστικό, ενώ τέλος,
• προστέθηκε νέος υποπίνακας που φέρει την ένδειξη: «Επιφάνεια των κτισμάτων που βρίσκονται στο αγροτεμάχιο» προκειμένου να συμπληρωθούν οι αντίστοιχες στήλες (εάν συντρέχει λόγος)
• 17α αν στο αγροτεμάχιο υπάρχουν κατοικίες,
• 17β αν υπάρχουν αποθήκες ή γεωργικά κτίσματα ή
• 17γ αν υπάρχουν επαγγελματικά ή ειδικά κτίρια.

Ποιος υποβάλλει το Ε9
Μία άλλη σημαντική αλλαγή που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η δήλωση στοιχείων ακινήτων φυσικών προσώπων, έχει γίνει «προσωπική υπόθεση» και υποβάλλεται ατομικά, καθώς σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1175/2013 η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου ατομικά από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο απαιτείται να είναι ενεργός χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet, σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στις παραγράφους 1, 2 και 3 της ΠΟΛ.1201/25.10.2012 Α.Υ.Ο. (ΦΕΚ 3000 Β΄).

Για το λόγο αυτό, από το νέο έντυπο έχει αφαιρεθεί ο πίνακας με τα στοιχεία της συζύγου, καθώς και των προστατευόμενων τέκνων.
Βεβαίως, στην περίπτωση που η σύζυγος δεν έχει δικούς της κωδικούς, προκειμένου για την ηλεκτρονική υποβολή του Ε9, τότε μπορεί να κάνει την υποβολή με του κωδικούς του συζύγου της, καθώς σύμφωνα με την ΠΟΛ.1201/2012 η  σύζυγος, η οποία δεν είναι ενεργή χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet, διαρκούντος του έγγαμου βίου υποβάλλει ηλεκτρονικά τη δήλωση στοιχείων ακινήτων της, χρησιμοποιώντας για την πρόσβαση στο Taxisnet το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης του συζύγου της.

Ακόμη, στην ίδια απόφαση διευκρινίζεται ότι από την ημερομηνία καταχώρισης της διακοπής ή της διάστασης της έγγαμης σχέσης στο υποσύστημα Taxis – Μητρώο διακόπτεται η δυνατότητα χρήσης του ονόματος χρήστη και του κωδικού πρόσβασης του πρώην ή σε διάσταση συζύγου για υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων της πρώην ή σε διάσταση, κατά περίπτωση, συζύγου.

Όσον αφορά τα ανήλικα τέκνα και σύμφωνα πάντα με την ίδια Υπουργική Απόφαση, η δήλωση στοιχείων ακινήτων ανηλίκου προστατευόμενου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Κ.Φ.Ε., τέκνου υποβάλλεται από τον υπόχρεο γονέα με τη χρήση του ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασης του ιδίου, στο όνομα του ανηλίκου τέκνου.
Από την ημερομηνία ενηλικίωσης του τέκνου δεν είναι δυνατή η χρήση του ονόματος χρήστη και κωδικού πρόσβασης του γονέα για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων.
Σε περίπτωση που, με βάση τα μηχανογραφικά τηρούμενα στοιχεία δεν προκύπτει ο υπόχρεος γονέας, η δήλωση υποβάλλεται στο όνομα του ανηλίκου τέκνου, μετά την ενεργοποίηση του ονόματος χρήστη και του κωδικού πρόσβασης του τέκνου.
Τέλος, για το συγκεκριμένο θέμα η Γ.Γ.Π.Σ μέσω των “ερωτήσεων – απαντήσεων για τη συμπλήρωση του Ε9” έχει διευκρινίσει τα εξής:

• Γιατί στην εφαρμογή υποβολής δήλωσης Ε9 δεν επιτρέπονται μεταβολές σχέσης (εισαγωγή-διαγραφή συζύγου και προστατευόμενων μελών);

Η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται πλέον ατομικά από κάθε φυσικό πρόσωπο, γι αυτό και δεν επιτρέπονται μεταβολές σχέσης κατά την υποβολή δήλωσης Ε9.
Οι μεταβολές σχέσης (έναρξη ή  διακοπή έγγαμης σχέσης κ.λ.π.) θα πρέπει να δήλώνονται οπωσδήποτε στο τμήμα μητρώου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.

• Σε ποιες περιπτώσεις η σύζυγος που δεν είναι πιστοποιημένη χρήστης των υπηρεσιών του taxisnet, μπορεί να υποβάλλει δήλωση Ε9 με τους κωδικούς πρόσβασης του Υπόχρεου;

Η σύζυγος, η οποία δεν είναι ενεργή χρήστης των υπηρεσιών του Taxisnet, υποβάλλει ηλεκτρονικά τη δήλωση στοιχείων ακινήτων της, χρησιμοποιώντας για την πρόσβαση στο Taxisnet το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης του συζύγου της, εφόσον υπάρχει έγγαμη σχέση στο υποσύστημα  Taxis - Μητρώο.

Από την ημερομηνία όμως που είτε η σύζυγος αποκτήσει δικούς της κωδικούς πρόσβασης, είτε δηλωθεί διακοπή ή διάστασης της έγγαμης σχέσης στο υποσύστημα Taxis - Μητρώο, δεν είναι πλέον δυνατή η υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων της με τη χρήση των κωδικών του συζύγου.

• Σε ποιες περιπτώσεις προστατευόμενο ανήλικο τέκνο που δεν είναι πιστοποιημένος χρήστης των υπηρεσιών του TAXISnet, μπορεί να υποβάλλει δήλωση Ε9 με τους κωδικούς πρόσβασης του Υπόχρεου γονέα;

Όσον αφορά στη δήλωση στοιχείων ακινήτων των ανήλικων τέκνων, εφόσον από τα μηχανογραφικά τηρούμενα στοιχεία προκύπτει ποιος είναι ο υπόχρεος γονέας βάσει του άρθρου 7 του ΚΦΕ, η δήλωση Ε9 θα υποβάλλεται στο όνομα του ανήλικου τέκνου με τους κωδικούς πρόσβασης του υπόχρεου γονέα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να ακολουθείται διαδικασία πιστοποίησης νέου χρήστη στο TAXISnet.

• Τα προστατευόμενα ενήλικα τέκνα μπορούν να υποβάλλουν Ε9 με τους κωδικούς πρόσβασης του Υπόχρεου γονέα;

Τα ενήλικα προστατευόμενα τέκνα σε περίπτωση που δεν έχουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης, θα πρέπει να πιστοποιηθούν ως χρήστες στο taxisnet και δεν μπορούν να υποβάλλουν με τους κωδικούς πρόσβασης του υπόχρεου γονέα.

• Με ποιο τρόπο δίνεται η δυνατότητα υποβολής δήλωσης Ε9 όχι μόνο για τον ΑΦΜ μου αλλά και τη για τη σύζυγο μου ή και τα προστατευόμενα μέλη;

Σε κάθε περίπτωση, όποιος χρήστης με βάση τις προϋποθέσεις που περιγράφονται πιο πάνω, μπορεί να  εισέλθει στην εφαρμογή όχι μόνο για τον ΑΦΜ του αλλά και για σύζυγο ή και ανήλικα τέκνα, θα ενημερώνεται μέσω ανοίγματος σχετικής οθόνης, στην οποία θα επιλέγει για ποιο ΑΦΜ θέλει να μπει στην εφαρμογή.

Εάν δεν εμφανίζεται η οθόνη αυτή, σημαίνει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται παραπάνω και θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία αίτησης εγγραφής νέου χρήστη (εάν δεν έχουν κωδικούς) ή σε αίτηση επανεγγραφής (σε περίπτωση που έχουν ξεχάσει τους κωδικούς τους).

Αντιμετώπιση αυθαίρετων και ημιυπαίθριων χώρων

Σύμφωνα με δελτίο τύπου του Υπουργείου Οικονομικών, ορίζεται ότι όσον αφορά αυθαίρετους και τακτοποιούμενους χώρους, διευκρινίζεται ότι:

Τα κτίσματα των ακινήτων πρέπει να αναγράφονται στη δήλωση Ε9 σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση (σχετ. η ΠΟΛ.1001/4.1.2005 και η ΠΟΛ.1047/10.3.2005 Υπ. Οικ.)

Ειδικά, όμως, οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι που τακτοποιήθηκαν με το ν.3843/2010, οι οποίοι δεν είχαν αναγραφεί στη δήλωση Ε9, δεν απαιτείται να αναγραφούν, εκτός αν για κάποια άλλη αιτία απαιτείται η δήλωσή τους (π.χ. αλλαγή εμπράγματου δικαιώματος, μεταβίβαση, αλλαγή ποσοστών συνιδιοκτησίας κ.λπ.).
Οι βοηθητικοί χώροι που μετατράπηκαν σε χώρους κύριας χρήσης με το ν.3843/2010, εφόσον είχαν δηλωθεί ως βοηθητικοί χώροι, δεν απαιτείται να αναγραφούν ως χώροι κύριας χρήσης, εκτός αν για κάποια άλλη αιτία απαιτείται η αναγραφή τους, όπως ανωτέρω. Εφόσον όμως δεν είχαν δηλωθεί ούτε ως βοηθητικοί χώροι, απαιτείται η αναγραφή τους από το επόμενο έτος της ημερομηνίας βεβαίωσης της πολεοδομίας για την πληρότητα του φακέλου τακτοποίησης (σχετ. η ΠΟΛ.1126/31.5.2011 εγκύκλιος).

Τα κτίσματα που τακτοποιήθηκαν με το ν.4014/2011, αναγράφονται στη δήλωση Ε9 από το επόμενο έτος της υποβολής δήλωσης τακτοποίησης.
Πιο αναλυτικά, για τις παραπάνω περιπτώσεις, ισχύουν τα εξής:

1) Αυθαίρετα κτίσματα τα οποία δεν έχουν τακτοποιηθεί με κάποιο νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων.
Τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στο Ε9 2013, σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους.
Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος. Στο Ε9 2013, αναγράφονται από το επόμενο έτος, του έτους που αποκτήθηκαν ή κατασκευάσθηκαν.

2) Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 3775/2009.
Τα κτίσματα αυτά αναγράφονται στο Ε9 2013, σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους.

3) Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 3843/2010.
α) Κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι.
Δεν απαιτείται η προσθήκη αυτών στους κύριους χώρους του κτίσματος, μόνο στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για άλλη αιτία. Αν όμως έχουν δηλωθεί στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων οι ημιυπαίθριοι χώροι ως κύριοι ή βοηθητικοί χώροι ακινήτου, δεν διαγράφονται. Στις περιπτώσεις που απαιτείται η αναγραφή του ακινήτου αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για οποιαδήποτε άλλη αιτία, κατά την αναγραφή του ακινήτου συμπεριλαμβάνονται στους κύριους χώρους του ακινήτου και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαίθριου χώρου. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους απαιτείται η αναγραφή από το υπόχρεο του ακινήτου είναι:
-Αλλαγή εμπράγματου δικαιώματος (π.χ. ο υπόχρεος είχε ψιλή κυριότητα και απέκτησε την πλήρη, είτε είχε πλήρη κυριότητα και έχει ψιλή κυριότητα ή επικαρπία).
-Τροποποίηση των ποσοστών ιδιοκτησίας (π.χ. ο υπόχρεος είχε μέρος του ακινήτου και απέκτησε και άλλο ποσοστό είτε πώλησε ή δώρισε μέρος του ακινήτου).
-Αλλαγή των συντελεστών ειδικών συνθηκών (π.χ. το ακίνητο ήταν ημιτελές και αποπερατώθηκε).

β) Τακτοποιούμενοι χώροι, λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης.
Δεν απαιτείται η αναγραφή των τακτοποιούμενων χώρων που είχαν δηλωθεί είτε σύμφωνα με τη χρήση τους είτε ως βοηθητικοί χώροι, στην πραγματική τους κατάσταση, εφόσον δεν απαιτείται η αναγραφή του κτίσματος αυτού στη δήλωση στοιχείων ακινήτων για άλλη αιτία.
Στις περιπτώσεις που οι τακτοποιούμενοι χώροι δεν έχουν δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων, οι χώροι αυτοί αναγράφονται στο Ε9 του 2013 ως χώροι κύριας χρήσης. Ως χρόνος τακτοποίησης των ημιυπαιθρίων ή των τακτοποιούμενων χώρων λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης για την αναγραφή τους στη δήλωση Ε9 θεωρείται η τοποθέτηση από την πολεοδομία της σφραγίδας για τη βεβαίωση της πληρότητας του φακέλου στο αντίγραφο της υποβληθείσας αίτησης τακτοποίησης.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
Για να γίνουν πιο κατανοητά τα ανωτέρω, σας παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα που προέρχονται από την ΠΟΛ.1126/31.5.2011, η οποία παρέχει οδηγίες για τον τρόπο αντιμετώπισης των τακτοποιούμενων χώρων του ν. 3843/2010 .

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1:
Φορολογούμενος δεν είχε δηλώσει καθόλου ή είχε δηλώσει στους βοηθητικούς χώρους ημιυπαίθριο χώρο 15 τ.μ. που βρίσκεται σε δηλωθέν διαμέρισμα κυρίων χώρων 100 τ.μ.

Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος τακτοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2010.

Περίπτωση α:  Μετά την τακτοποίηση, και εάν δεν έχει ακολουθήσει κάποια άλλη μεταβιβαστική πράξη, δεν απαιτείται να γίνει μεταβολή στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2011 και επομένων ετών, εφόσον δεν υπάρξει μεταβολή.

Περίπτωση β:  Το Φεβρουάριο του 2011 ο φορολογούμενος μεταβίβασε την ψιλή κυριότητα στην κόρη του με γονική παροχή.

Το 2012 και οι δυο υπόχρεοι, τόσο η κόρη –ψιλός κύριος όσο και ο πατέρας- επικαρπωτής, οφείλουν να υποβάλουν δήλωση στοιχείων ακινήτων συμπεριλαμβάνοντας τον ημιυπαίθριο χώρο στους κύριους χώρους (ο μεν πατέρας δηλώνοντας μεταβολή η δε κόρη το νέο ακίνητο).

Περίπτωση γ:  Το Φεβρουάριο του 2011 το διαμέρισμα πωλήθηκε.

Ο μεν αγοραστής θα δηλώσει το διαμέρισμα και τον ημιυπαίθριο χώρο στους κύριους χώρους, ο δε πωλητής θα διαγράψει το ακίνητο αναγράφοντάς το όπως το είχε δηλώσει αρχικά.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2:

Φορολογούμενος στη δήλωση στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών συμπεριέλαβε στους κύριους χώρους διαμερίσματός του κλειστό ημιυπαίθριο. Στη συνέχεια τακτοποίησε τον εν λόγω ημιυπαίθριο.

Ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να τροποποιήσει το Ε9, αφαιρώντας τον ημιυπαίθριο, διότι έχει ήδη απεικονίσει την πραγματική κατάσταση του ακινήτου του.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα και με την περ. α της παρ. 5 του ν. 3897/2010, τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι δεν αναζητούνται.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3:

Φορολογούμενος τακτοποίησε το έτος 2010 υπόγειο χώρο, που σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ήταν αποθήκη ή χώρος στάθμευσης, σε κατοικία.

Περίπτωση α:  Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων είχε δηλωθεί ως αποθήκη ή χώρος στάθμευσης, σύμφωνα με την οικοδομική άδεια.

Σε αυτή την περίπτωση, μετά την τακτοποίηση, δεν απαιτείται τροποποίηση της δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2011 και επομένων ετών, εφόσον δεν υπάρξει μεταβολή.

Περίπτωση β: Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων δεν είχε δηλωθεί καθόλου ο εν λόγω χώρος.

Σε αυτή την περίπτωση υποβάλλεται δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2011, στο οποίο θα εμφανίζεται το ακίνητο ως κατοικία.

Περίπτωση γ:  Μετά την τακτοποίηση ο ιδιοκτήτης προβαίνει σε πώληση του εν λόγω ακινήτου μέσα στο έτος 2010.
Σε αυτή την περίπτωση ο μεν αγοραστής θα αποτυπώσει το ακίνητο στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ως κατοικία, ο δε πωλητής δε θα κάνει κάποια ενέργεια πλην της τυχόν διαγραφής του ακινήτου, εφόσον το είχε συμπεριλάβει σε δήλωση στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4:

Φορολογούμενος τακτοποιεί το 2010 ολόκληρο το ισόγειο κτιρίου (pilotis) τον οποίο είχε μετατρέψει σε κατοικία το 2009.

Περίπτωση α:  Αν ο χώρος αυτός δεν είχε αναγραφεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους  2010, o υπόχρεος θα πρέπει να υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων 2011 προκειμένου να τον δηλώσει στην πραγματική του κατάσταση.

Περίπτωση β:  Αν ο χώρος αυτός είχε αναγραφεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων 2010 ως αποθήκη ή ως θέση στάθμευσης, μετά την τακτοποίηση δεν απαιτείται να δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ως κατοικία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 5:

Μεταβιβάζεται ακίνητο στο ισόγειο κτιρίου, το οποίο σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ήταν αρχικά αποθήκη και ο πωλητής πριν τη μεταβίβαση το είχε τακτοποιήσει ως κατοικία. Ο αγοραστής του εν λόγω ακινήτου, ανεξάρτητα από το πώς αναγράφεται το ακίνητο στο συμβόλαιο, το χρησιμοποίησε ως επαγγελματική στέγη.

Σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου, το συγκεκριμένο ακίνητο πρέπει να δηλωθεί από τον αγοραστή ως επαγγελματική στέγη.

4) Τακτοποιημένα κτίσματα σύμφωνα με τον νόμο 4014/2011.
Οι χώροι αυτοί (ημιυπαίθριοι ή τακτοποιούμενοι) αγράφονται στο Ε9, σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση και τη χρήση τους και οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους του κτίσματος από το επόμενο έτος από το έτος που υπεβλήθη δήλωση για την τακτοποίησή τους.

Διόρθωση εκκαθαριστικών σημειωμάτων - δηλώσεων Φόρου Ακίνητης Περιουσίας φυσικών προσώπων
Αναφορικά με το θέμα αυτό,  δεδομένου ότι παρατηρήθηκαν αρκετά λάθη  στα στοιχεία των ακινήτων και προκειμένου για τη διαδικασία διόρθωσης των στοιχείων αυτών, με την ΠΟΛ.1225/2012, όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ. 1188/2013, ορίστηκαν τα ακόλουθα:

Σε περίπτωση διαφωνίας του υποχρέου με τα στοιχεία των ακινήτων, όπως αυτά αναγράφονται στο εκκαθαριστικό σημείωμα – δήλωση Φ.Α.Π., παρέχεται η δυνατότητα διορθώσεως αυτών, με υποβολή στον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. δήλωσης στοιχείων ακινήτων του οικείου έτους. Οι διορθώσεις που πραγματοποιούνται μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία έκδοσης της δήλωσης – εκκαθαριστικού σημειώματος Φ.Α.Π., θεωρούνται ότι πραγματοποιήθηκαν λόγω υπαιτιότητας της υπηρεσίας και εκκαθαρίζονται ως τέτοιες, χωρίς την επιβολή πρόσθετων φόρων ή προστίμων.

Για τα έτη 2011, 2012 και 2013, οι διορθώσεις που πραγματοποιούνται μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του τέταρτου μήνα από την ημερομηνία έκδοσης της δήλωσης – εκκαθαριστικού σημειώματος Φ.Α.Π., θεωρούνται ότι  πραγματοποιήθηκαν λόγω υπαιτιότητας της υπηρεσίας και εκκαθαρίζονται ως τέτοιες, χωρίς την επιβολή πρόσθετων φόρων
ή προστίμων.

Ο υπόχρεος δύναται, στον πίνακα 1 και στον πίνακα 2:
α) να προσθέσει ή να διαγράψει ακίνητο ή εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο ή δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του ν. 3842/2010,
β) να τροποποιήσει στοιχεία ακινήτου.

Σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων για τροποποίηση της περιουσιακής κατάστασης, απαιτείται η αναγραφή, στο πεδίο σημειώσεων του φορολογουμένου, του λόγου μεταβολής της, τα στοιχεία του αντίστοιχου εγγράφου, εφόσον υπάρχει, καθώς και η προσκόμιση των οικείων παραστατικών.

Με την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων, με την οποία προστίθεται φορολογητέα ύλη, διενεργείται σε σύντομο χρονικό διάστημα νέα εκκαθάριση του φόρου.
Με την υποβολή ανακλητικής δήλωσης στοιχείων ακινήτων, για την αποδοχή ή μη αυτής αποφασίζει ο προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..
Εφόσον η δήλωση γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ. Ο. Υ. προβαίνει σε νέα εκκαθάριση της δήλωσης σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Εφόσον η δήλωση δεν γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ. Ο. Υ. ενημερώνει επί αποδείξει τον υπόχρεο, ο οποίος μπορεί να προσφύγει κατά της απορριπτικής απόφασης ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στο άρθρο 66 του ν. 2717/1999, όπως ισχύει.
Εφόσον η δήλωση γίνεται εν μέρει αποδεκτή, εφαρμόζονται ανάλογα τα προηγούμενα. Με την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων, με την οποία εν μέρει προστίθεται και εν μέρει ανακαλείται φορολογητέα ύλη, εφόσον η ανάκληση της φορολογητέας ύλης γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ. Ο. Υ. προβαίνει σε νέα εκκαθάριση της δήλωσης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εφόσον η ανάκληση της φορολογητέας ύλης δεν γίνεται αποδεκτή, η δήλωση εκκαθαρίζεται ως συμπληρωματική και η αρμόδια Δ. Ο. Υ. ενημερώνει σχετικά επί αποδείξει τον υπόχρεο, ο οποίος μπορεί να προσφύγει κατά της απορριπτικής απόφασης σύμφωνα με τα ανωτέρω.

Διαδικασία διόρθωσης φορολογητέας αξίας ακινήτου

Στις περιπτώσεις αμφισβήτησης της φορολογητέας αξίας ακινήτων ή εμπραγμάτων σε αυτά δικαιωμάτων, όπως έχει προσδιοριστεί και αναγράφεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα – δήλωση Φ.Α.Π., και εφόσον τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου που αναγράφονται είναι ορθά, ο υπόχρεος δύναται να υποβάλει στην αρμόδια Δ. Ο. Υ. αίτηση. Η αίτηση συνοδεύεται και από το αντίστοιχο έντυπο προσδιορισμού αξίας περιουσιακού δικαιώματος Φ.Α.Π.
Για την αποδοχή ή μη της αίτησης αποφασίζει ο προϊστάμενος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.. Εφόσον η αίτηση γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ. Ο. Υ. προβαίνει σε νέα εκκαθάριση της δήλωσης σε εύλογο χρονικό διάστημα. Εφόσον η αίτηση δεν γίνεται αποδεκτή, η αρμόδια Δ. Ο. Υ. ενημερώνει επί αποδείξει τον υπόχρεο, ο οποίος μπορεί να προσφύγει κατά της απορριπτικής απόφασης ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται στο άρθρο 66 του ν. 2717/1999, όπως ισχύει. Εφόσον η δήλωση γίνεται εν μέρει αποδεκτή, εφαρμόζονται ανάλογα τα προηγούμενα.
Στις περιπτώσεις που η φορολογητέα αξία ακινήτων ή εμπραγμάτων σε αυτά δικαιωμάτων δεν είναι ορθή, λόγω λάθους της βάσης δεδομένων του Υπουργείου Οικονομικών, η ορθή εκκαθάριση πραγματοποιείται, μετά τη διόρθωση της βάσης δεδομένων από τη Γ.Γ.Π.Σ., κατόπιν ενημέρωσής της από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..

Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσε στη δημοσιότητα ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κύριος  Θεοχάρης, όσοι έχουν εντοπίσει λάθη στα εκκαθαριστικά Φόρου Ακίνητης Περιουσίας για τα έτη 2011 και 2012  και έχουν σκοπό να προβούν σε διορθώσεις, καλύτερα να περιμένουν να τα διορθώσουν μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής που θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι τις 15/09/2013, αντί να πάνε στις Δ.Ο.Υ.

Η ομάδα της AST BOOKS.