Εγκύκλιος ΙΚΑ 71 - 18/10/2010
ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθ. 12 και 13 του Ν. 3863/2010 αναφορικά με τους γενικούς και ειδικούς όρους συνταξιοδότησης επιζώντων συζύγων, για τους ασφαλισμένους/συνταξιούχους του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και του Ε.Τ.Ε.Α.Μ.
Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις των άρθ. 12 (Γενικοί όροι συνταξιοδότησης επιζώντος συζύγου) και 13 (Ειδικοί όροι συνταξιοδότησης επιζώντων συζύγων) του Ν.3863/2010 «Νέο Ασφαλιστικό Σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις (Φ.Ε.Κ.115/τ. Α’/15.7.2010) και σας παρέχουμε οδηγίες για την εφαρμογή τους στους ασφαλισμένους / συνταξιούχους τόσο του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και των ενταχθέντων σ’ αυτό Ταμείων όσο και του Ε.Τ.Ε.Α.Μ., μετά και τα αρ.Φ.80000/19780/1129/24-09-2010 & Φ.80000/20423/1163/29-09-2010 έγγραφα της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Τα αναφερόμενα στο άρθρο 13 αφορούν πλέον τους ασφαλισμένους ή συνταξιούχους που ανήκουν σε όλους τους ασφαλιστικούς φορείς, το Δημόσιο και το Ν.Α.Τ., σε αντίθεση με τις διατάξεις του άρθ. 62 του Ν.2676/1999 όπως ίσχυε, που αφορούσαν μόνο ασφαλισμένους ή συνταξιούχους φορέων αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Α. ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΠΙΖΩΝΤΟΣ ΣΥΖΥΓΟΥ.
Άρθρο 12 παρ. 1 περ. Α’ & Β’ και παρ. 2
Με τη διάταξη αυτού του άρθρου, διαφοροποιείται το χρονικό διάστημα που απαιτείται να έχει παρέλθει από την τέλεση του γάμου μέχρι το θάνατο, ανάλογα αν ο/η θανών/ούσα ήταν ασφαλισμένος/η ή συνταξιούχος κατά το χρόνο τέλεσης του γάμου.
Με τη νέα διάταξη που ισχύει από 15/7/2010 και θα εφαρμόζεται πλέον από όλους τους ασφαλιστικούς φορείς κύριας και επικουρικής σύνταξης και το Δημόσιο, προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. Σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου πρέπει να έχουν παρέλθει τρία (3) έτη από την τέλεση του γάμου , εκτός αν:
α) ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα, εργατικό ή μη,
β) κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε, νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίστηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο,
γ) η χήρα κατά το χρόνο του θανάτου τελούσε σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο.
2. Σε περίπτωση που ο θανών ελάμβανε κατά την τέλεση του γάμου σύνταξη αναπηρίας ή γήρατος, πρέπει να έχουν παρέλθει πέντε (5) έτη από την τέλεση του γάμου εκτός αν στην περίπτωση αυτή συντρέχει ένας από τους ανωτέρω με στοιχεία β’ και γ’ αναφερόμενους λόγους.
Σ’ αυτό το σημείο επισημαίνουμε, ότι με τη νέα διάταξη δεν τίθεται εξαίρεση από την προϋπόθεση της πενταετίας για όσους κατά την τέλεση του γάμου ήταν συνταξιούχοι και ο θάνατος επήλθε από εργατικό ατύχημα ή μη.
Τα ανωτέρω ισχύουν στις περιπτώσεις που ο θάνατος συνέβη από 15/7/2010 και μετά, τόσο για τους έως 31/12/1992 όσο και για τους από 1/1/1993 και μετά ασφαλισμένους, κάθε διάταξη δε που ρυθμίζει διαφορετικά το θέμα καταργείται.
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Για τις περιπτώσεις που ο θάνατος έχει συμβεί μετά την 15/7/2010 και έχουν εκδοθεί συνταξιοδοτικές αποφάσεις χωρίς να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις, χωρίς δηλαδή να έχουν παρέλθει τα απαιτούμενα σύμφωνα με τη νέα διάταξη τρία (3) ή πέντε (5) έτη για ασφαλισμένο ή συνταξιούχο αντίστοιχα, θα πρέπει να αναζητηθούν οίκοθεν και να προβείτε σε διακοπή της συνταξιοδότησης από την πρώτη του μήνα έκδοσης της παρούσας εγκυκλίου, δηλαδή από 1/10/2010, χωρίς αναζήτηση των ποσών που καταβλήθηκαν αχρεώστητα , αφού για την είσπραξή τους δεν υπήρξε δόλος του δικαιούχου.
Β. ΕΙΔΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ
ΑΡΘΡΟ 13
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
1. Άρθρο 13 παρ.1 περ.1δ
Με τη νέα διάταξη επέρχεται ουσιαστική διαφοροποίηση στο ποσό που δικαιούται ο επιζών σύζυγος μετά την πρώτη τριετία οπότε γίνεται περικοπή στη σύνταξη της επιλογής του, εφόσον λαμβάνει και σύνταξη από ίδιο δικαίωμα από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό εκτός του Δημοσίου ή περισσότερες της μιας συντάξεις λόγω θανάτου.
Ορίζεται λοιπόν για πρώτη φορά ότι δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της περ. δ’ της παρ. 6 του άρθ. 5 του ν. 825/1978, όπως ισχύουν κάθε φορά.
Επομένως, οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου που λαμβάνουν και άλλη σύνταξη από ίδιο δικαίωμα από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό εκτός του Δημοσίου ή άλλη σύνταξη λόγω θανάτου, μετά τη λήξη της πρώτης τριετίας δικαιούνται πλέον τα κατώτατα όρια αντί του μέχρι σήμερα καταβαλλόμενου οργανικού ποσού και στο ποσό των κατωτάτων ορίων θα γίνεται η περικοπή κατά 50% ή 30%(βλ. παραδείγματα).
2. Άρθρο 13 παρ. 1 περ. 1β
Με τη νέα διάταξη, από τους περιορισμούς καταλαμβάνονται εκτός από τους συνταξιούχους που συνεχίζουν εργαζόμενοι με εξαρτημένη απασχόληση και οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν αυτοαπασχολούμενοι.
Επομένως, ρυθμίζεται πλέον και νομοθετικά η θέση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, όπως αυτή εκφράστηκε με την αριθ. 505/2008 Γνωμοδότηση και σας κοινοποιήθηκε με το αριθ.Σ50/12/25-09-2009 Γενικό Έγγραφο της Διεύθυνσής μας, οι οδηγίες του οποίου εξακολουθούν να ισχύουν, αναφορικά με τα στοιχεία που θα πρέπει να εξετάζετε προκειμένου να κρίνετε εάν οι επιζώντες θα έχουν τους σχετικούς περιορισμούς.
3. Άρθρο 13 παρ. 2
Με τη διάταξη αυτής της παραγράφου προβλέπεται πλέον ότι, το άρθρο 62 του ν. 2676/1999 όπως ισχύει μετά το ν. 3385/2005 σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθ. 8 του ν. 3865/2010 (τις οποίες και σας κοινοποιούμε), έχει εφαρμογή εκτός από τους επιζώντες που υπάγονται σε ασφαλιστικούς φορείς αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και:
Α. Στους επιζώντες συζύγους που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο ή με τις διατάξεις του Ν. 3163/1955 (καθεστώς όμοιο με αυτό του Δημοσίου)με εξαίρεση όσους λαμβάνουν και εξ ιδίου δικαιώματος σύνταξη από το Δημόσιο ή πολεμική σύνταξη γενικά με βάση τις διατάξεις των νόμων 1897/1990 και 1977/1991 (παθόντες από τρομοκρατική ενέργεια), καθώς και όσους υπάγονται στις διατάξεις της παραγράφου 14 του άρθ. 8 του ν. 2592/1998 και
Β. Στους συνταξιούχους του Ν.Α.Τ.
Συνεπώς, με τη νέα ρύθμιση, ο επιζών σύζυγος που λαμβάνει σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή σύνταξη λόγω θανάτου από φορέα αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ή το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) και σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο, υπόκειται στον προβλεπόμενο από την παρ. 1β του άρθ. 62 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει, περιορισμό της σύνταξης που θα επιλέξει, με αντίστοιχο επιμερισμό του υπολοίπου της σύνταξης στα δικαιοδόχα τέκνα, εφόσον αυτά υπάρχουν.
Αντίθετα, αν η εξ ιδίου δικαιώματος σύνταξη είναι από το Δημόσιο, τότε δε γίνεται κανένας περιορισμός.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
Σύνταξη λόγω θανάτου από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και το ΕΤΕΑΜ
και Περικοπή στη σύνταξη επιλογής.
Σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο και το ΤΕΑΔΥ
-----------------------------------------------------------------------------------------
Σύνταξη λόγω γήρατος από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και το ΕΤΕΑΜ
και Περικοπή στη σύνταξη επιλογής
Σύνταξη λόγω θανάτου από το Δημόσιο και το ΤΕΑΔΥ
------------------------------------------------------------------------------------------
Σύνταξη λόγω θανάτου από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και το ΕΤΕΑΜ
και Δε γίνεται περικοπή.
Σύνταξη λόγω γήρατος από το Δημόσιο και το ΤΕΑΔΥ
Άρθρο 13
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
Άρθρο 13 παρ.1 περ.1 α -1δ /παρ.1 περ.2/παρ.1. περ. 3
Με τις διατάξεις αυτών των περιπτώσεων, επαναλαμβάνονται χωρίς διαφοροποίηση οι περιορισμοί του άρθ. 62 του ν. 2676/1999, όπως αντικαταστάθηκε και ίσχυε με το άρθρο 4 του ν. 3385/2005 και αφορούν:
1. Χορήγηση της σύνταξης για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα, χωρίς περιορισμό.
2. Περιορισμό μετά τη λήξη της τριετίας - κατά 50% ή 30% - ανάλογα με την ηλικία στην περίπτωση που υπάρχει εργασία ή συνταξιοδότηση από άλλο φορέα.
3. Καταβολή πλήρους ποσού μετά τη λήξη της τριετίας και για όσο διαρκεί η αναπηρία -χωρίς περιορισμό-εφόσον ο επιζών κατά την ημερομηνία του θανάτου είναι ανάπηρος σε ποσοστό 67% και άνω.
4. Επιμερισμός στα τέκνα (ανήλικα, σπουδάζοντα ή ανάπηρα) του ποσού που δε λαμβάνει ο επιζών είτε λόγω αναστολής καταβολής της σύνταξης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθ. 6 του ν. 1379/1983, όπως ισχύει, είτε επειδή του
καταβάλλεται μειωμένο λόγω εργασίας ή συνταξιοδότησης.
5. Μη εφαρμογή των περιορισμών στις περιπτώσεις ασφάλισης ή συνταξιοδότησης του επιζώντα από τον Ο.Γ.Α.
6. Περιορισμό της σύνταξης σε μία από τις κύριες καθώς και σε μία από τις επικουρικές συντάξεις της επιλογής του, στην περίπτωση που ο επιζών σύζυγος λαμβάνει και σύνταξη από ίδιο δικαίωμα ή περισσότερες της μίας συντάξεις λόγω θανάτου κύριες ή επικουρικές.
Για όλα τα παραπάνω, ευνόητο είναι ότι θα εφαρμόζετε τις οδηγίες που κατά καιρούς έχουν δοθεί από τη Δ/νσή μας με Εγκυκλίους και Γενικά Έγγραφα.
ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ
Άρθρο 13 παρ. 3
Με την παράγραφο 3 του άρθρου αυτού, καθορίζεται ότι τα αναφερόμενα σ’ αυτό εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που ο θάνατος επέρχεται μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος άρθρου (15.7.2010), ενώ περιπτώσεις στις οποίες ο θάνατος είχε επέλθει πριν από αυτή την ημερομηνία, δε θίγονται από τις νέες διατάξεις.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
Άρθρο 13 παρ. 4
Στην παράγραφο αυτή ορίζεται ότι οι διατάξεις της παρ. 1 έχουν εφαρμογή και στους Φορείς και τομείς επικουρικής ασφάλισης, οι ασφαλισμένοι των οποίων συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο ή από φορέα κύριας ασφάλισης με καθεστώς εξομοιούμενο με αυτό του Δημοσίου.
ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 13 παρ. 5
Με την τελευταία παράγραφο του άρθρου 13, καταργείται κάθε διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικά το θέμα των όρων συνταξιοδότησης του επιζώντος συζύγου, εκτός από εκείνες που αναφέρονται ρητά στις προηγούμενες παραγράφους του άρθρου αυτού.
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΑΒΕΛΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ