ΠΟΛ.1145/4.11.2008

Οδηγίες για τη διαχείριση των αρχικών, συμπληρωματικών – τροποποιητικών, ανακλητικών και με επιφύλαξη δηλώσεων Ενιαίου Τέλους Ακινήτων νομικών προσώπων

Σε εφαρμογή των άρθρων 5-19 του Ν.3634/2008 (ΦΕΚ 9/Α’/2008), σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες αναφορικά με το θέμα και παρακαλούμε για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 14 του ανωτέρω νόμου, για την καταχώριση των δηλώσεων Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ) που υποβάλλονται, την έκδοση των πράξεων επιβολής του τέλους, την επίδοση των προσκλήσεων, την εξώδικη λύση των διαφορών, το απόρρητο των φορολογικών στοιχείων και γενικά τη διαδικασία βεβαίωσης του τέλους, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων των άρθρων 61 έως και 76, 82, 85, 107, 108, 112, 113 και 115 του Ν.2238/1994 «Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος», εκτός από τις περιπτώσεις που από τις διατάξεις του παρόντος νόμου ορίζεται διαφορετικά.

Αρχική δήλωση
Στην παρ. 1 του άρθρου 12 ορίζονται τα υπόχρεα σε δήλωση νομικά πρόσωπα, καθώς και η ημερομηνία υποβολής της δήλωσης. Μετά από την παρέλευση της προθεσμίας που ορίζεται στην παράγραφο αυτή και σε κάθε περίπτωση πριν από την καταχώριση στο οικείο βιβλίο του φύλλου ελέγχου, που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του Ν.2238/1994, όπως ισχύει, επιτρέπεται η επίδοση αρχικής δήλωσης, για την οποία επιβάλλεται ο οριζόμενος από τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.2523/1997 πρόσθετος φόρος. Αρχική δήλωση για ακίνητα που έχουν περιληφθεί στο φύλλο ελέγχου, η οποία επιδίδεται μετά από την καταχώρισή του στα τηρούμενα από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ βιβλία, είναι απαράδεκτη και δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα (τελευταία παράγραφος της παρ. 1 του άρθρου 62 του ΚΦΕ).
Σε περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται εκπρόθεσμα, θα καταβάλλονται με την υποβολή της οι ληξιπρόθεσμες κατά την ημερομηνία αυτή δόσεις. Το ποσό του πρόσθετου φόρου καταβάλλεται ολόκληρο με την υποβολή της εκπρόθεσμης δήλωσης. Στην περίπτωση που δεν προκύπτει ποσό τέλους για καταβολή, επιβάλλεται το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του Ν.2523/1997, όπως ισχύει.

Συμπληρωματική – τροποποιητική δήλωση
Για το ΕΤΑΚ, συμπληρωματική θεωρείται η δήλωση με την οποία προστίθεται φορολογητέα ύλη, καθώς και δηλώσεις που υποβάλλονται μετά από την αρχική και δεν εντάσσονται στην κατηγορία των ανακλητικών δηλώσεων.
Στην κατηγορία εντάσσονται:
- Η προσθήκη ακινήτου που δεν συμπεριλήφθηκε στην αρχική δήλωση του υπόχρεου. Συμπληρωματική θεωρείται η δήλωση, ακόμη και αν το ακίνητο το οποίο προστίθεται, απαλλάσσεται από το ενιαίο τέλος.
- Η τροποποίηση στοιχείων ακινήτου που έχει ήδη δηλωθεί, βάσει των οποίων επέρχεται αύξηση της αξίας του ακινήτου, ανεξάρτητα εάν αυτή είναι φορολογητέα ή απαλλασσόμενη.
- Η αύξηση της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, που οφείλεται σε λάθος συντελεστή εκκίνησης ή χρησιμοποίηση λάθος συντελεστών αυξομείωσης ή λάθος πολλαπλασιαστικό στη συμπλήρωση του φύλλου υπολογισμού.
- Η λανθασμένη μεταφορά διαφορετικών αριθμητικών αποτελεσμάτων στην πρώτη (εξωτερική) σελίδα της δήλωσης από εκείνα που προκύπτουν από το εσωτερικό του εντύπου.
- Η επιλογή διαφορετικού φορολογικού συντελεστή επιβολής του ενιαίου τέλους -σύμφωνα με το Κεφάλαιο Β’ του άρθρου 11 του Ν.3634/2008- από τον προσήκοντα.
Η συμπληρωματική δήλωση επιδίδεται μετά από την υποβολή της αρχικής δήλωσης και σε κάθε περίπτωση πριν από την καταχώριση στο οικείο βιβλίο του φύλλου ελέγχου, που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του Ν.2238/1994. Συμπληρωματική δήλωση για ακίνητα που έχουν περιληφθεί στο φύλλο ελέγχου, η οποία επιδίδεται μετά από την καταχώρισή του στα τηρούμενα από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ βιβλία, είναι απαράδεκτη και δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα (τελευταία παράγραφος της παρ. 1 του άρθρου 62 του ΚΦΕ).

Διαχείριση συμπληρωματικών – τροποποιητικών δηλώσεων
Δηλώσεις ΕΤΑΚ που εντάσσονται στην κατηγορία αυτή, εκκαθαρίζονται άμεσα με την υποβολή τους και, εφόσον προκύπτει ποσό τέλους για καταβολή, αυτό καταβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται εκπρόθεσμα, θα καταβάλλονται με την υποβολή της οι ληξιπρόθεσμες κατά την ημερομηνία αυτή δόσεις. Το ποσό του πρόσθετου φόρου καταβάλλεται ολόκληρο με την υποβολή της εκπρόθεσμης δήλωσης. Στην περίπτωση που δεν προκύπτει ποσό τέλους για καταβολή, επιβάλλεται το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του Ν.2523/1997, όπως ισχύει.
Σε περίπτωση που μετά από την εκκαθάριση προκύπτει ποσό τέλους για επιστροφή, το τυχόν επιπλέον τέλος θα επιστραφεί ή θα συμψηφιστεί, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Ανακλητικές δηλώσεις
Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 61 του ΚΦΕ, όπως ισχύει, η δήλωση αποτελεί δεσμευτικό τίτλο για τον φορολογούμενο. Μπορεί όμως να την ανακαλέσει, εν όλω ή εν μέρει, για λόγους συγγνωστής πλάνης, φέροντας και το βάρος της απόδειξης των πραγματικών περιστατικών που τη συνιστούν. Ανακλητική για το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας θεωρείται η δήλωση με την οποία ανακαλείται φορολογητέα ύλη. Ως φορολογητέα ύλη νοείται η αξία που προκύπτει για το αντικείμενο του φόρου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 7 του Ν.3634/2008. Συνεπώς, κάθε δήλωση που ανακαλεί φορολογητέα αξία, θεωρείται ανακλητική. Η δήλωση ανακαλείται με υποβολή δήλωσης μέσα στο οικείο έτος στον αρμόδιο προϊστάμενο της ΔΟΥ. Ανάκληση δήλωσης με σκοπό την ανατροπή οριστικής και αμετάκλητης φορολογικής εγγραφής είναι ανεπίτρεπτη.
Ως οικείο έτος για την ανάκληση δήλωσης νοείται το έτος στο οποίο δημιουργείται η φορολογική υποχρέωση.
Επίσης όταν, λόγω έκδοσης γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), υποβάλλεται ανακλητική δήλωση και επειδή η έκδοση αυτή αποτελεί επιγενόμενο λόγο, ως οικείο έτος νοείται το έτος της έκδοσης της γνωμοδότησης. Το αυτό ισχύει και για υποβολή ανακλητικής δήλωσης λόγω έκδοσης τελεσίδικης δικαστικής απόφασης (γνωμοδότηση 439/2003 του ΝΣΚ, η οποία έγινε δεκτή από τον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών).
Το Σ.τ.Ε. με την υπ’ αριθ. 2941/2000 απόφασή του, ερμηνεύοντας την παρ. 4 του άρθρου 61 του ΚΦΕ, έκρινε ότι αυτή ρυθμίζει μόνο την περίπτωση ανάκλησης της δήλωσης λόγω πραγματικής και όχι νομικής πλάνης. H ανάκληση της δήλωσης λόγω νομικής πλάνης μπορεί να ασκηθεί είτε ενώπιον της φορολογικής Αρχής είτε ευθέως με προσφυγή ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου.
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται:
- Αφαίρεση ακινήτου που συμπεριλήφθηκε στην αρχική δήλωση του υπόχρεου. Ανακλητική θεωρείται η δήλωση, ακόμη και αν το ακίνητο το οποίο αφαιρείται, απαλλάσσεται από το ενιαίο τέλος.
- Τροποποίηση στοιχείων ακινήτου που έχει ήδη δηλωθεί, βάσει των οποίων επέρχεται μείωση της αξίας του ακινήτου, ανεξάρτητα εάν αυτή είναι φορολογητέα ή απαλλασσόμενη.
- Μείωση της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, που οφείλεται σε λάθος συντελεστή εκκίνησης ή χρησιμοποίηση λάθος συντελεστών αυξομείωσης ή λάθος πολλαπλασιαστικό στη συμπλήρωση του φύλλου υπολογισμού της αξίας.

Διαχείριση ανακλητικών δηλώσεων
Η ανακλητική δήλωση ΕΤΑΚ πρέπει να συνοδεύεται από εκείνα τα παραστατικά που δικαιολογούν τη συγγνωστή πλάνη του υπόχρεου και τη μείωση της φορολογητέας ύλης και τα οποία, εφόσον γίνουν δεκτά από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ, θα εκκαθαριστούν και το τυχόν επιπλέον τέλος θα επιστραφεί ή θα συμψηφιστεί, κατά περίπτωση. Σε περίπτωση μη αποδοχής των λόγων που επικαλείται ο υπόχρεος από τον αρμόδιο προϊστάμενο ΔΟΥ, τότε ο τελευταίος υποχρεούται να το γνωστοποιήσει στον φορολογούμενο με απόδειξη, ο οποίος μπορεί να την προσβάλλει προσφεύγοντας, μέσα στις οριζόμενες προθεσμίες από το άρθρο 66 του Ν.2717/1999, ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου. Αν η ανακλητική δήλωση υποβληθεί σε χρόνο μεταγενέστερο του οικείου έτους, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ υποχρεούται να γνωστοποιήσει στον φορολογούμενο, με απόδειξη, ότι η ανάκληση δεν γίνεται δεκτή λόγω παρόδου του οικείου έτους και ο φορολογούμενος μπορεί να προσφύγει μέσα στην κατά τα ανωτέρω οριζόμενη προθεσμία κατά της γνωστοποίησης ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου, το οποίο αποφαίνεται στην ουσία.
Επισημαίνεται ότι μια δήλωση μπορεί σε κάποιες επιμέρους γραμμές – εμπράγματα δικαιώματα να είναι συμπληρωματική, ενώ σε κάποιες άλλες να είναι ανακλητική. Στην περίπτωση αυτή, στην πρώτη σελίδα της δήλωσης ΕΤΑΚ θα πρέπει να είναι διαγραμμισμένα και τα δύο τετραγωνίδια (συμπληρωματική και ανακλητική δήλωση).
Ο τρόπος χειρισμού δηλώσεων τέτοιου τύπου είναι καταρχήν η εξέταση των γραμμών όπου γίνεται ανάκληση φορολογητέας ύλης και, εφόσον οι λόγοι της ανάκλησης γίνουν δεκτοί, οι τροποποιηθείσες αξίες θα συνυπολογιστούν κατά τη νέα εκκαθάριση της δήλωσης. Στην αντίθετη περίπτωση, οι μόνες αλλαγές που θα γίνουν δεκτές, θα είναι εκείνες που αφορούν στη συμπλήρωση φορολογητέας ύλης ή περιγραφικών στοιχείων ακινήτων.

Παράδειγμα
Βιομηχανική Α.Ε. έχει στην κατοχή της ένα εργοστάσιο που ιδιοχρησιμοποιεί και τρία διαμερίσματα τα οποία μισθώνει. Στη δήλωση ΕΤΑΚ που υπέβαλε για το έτος 2008, δήλωσε για το πρώτο διαμέρισμα αξία 400.000,00 € και για το τρίτο αξία 200.000,00 €.
Το έτος 2009 υποβάλλει συμπληρωματική – ανακλητική δήλωση ΕΤΑΚ για το έτος 2008, με την οποία ανακαλεί την αξία του πρώτου διαμερίσματος από 400.000,00 € σε 280.000,00 € και συμπληρώνει την αξία του τρίτου διαμερίσματος από 200.000,00 € σε 400.000,00 €. Η ΔΟΥ, αφού ελέγξει τη δήλωση, θα την εκκαθαρίσει αλλάζοντας την αξία του τρίτου διαμερίσματος σε 400.000,00 €, ενώ δεν θα μεταβάλλει την υπόλοιπη δήλωση. Για τη μείωση της αξίας του πρώτου διαμερίσματος θα απαντήσει, με επίδοση στον φορολογούμενο, ότι δεν την έλαβε υπόψη της, γιατί παρήλθε το οικείο έτος και ο φορολογούμενος μπορεί να προσφύγει ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου, το οποίο θα αποφανθεί επί της ουσίας.
Τόσο οι συμπληρωματικές – τροποποιητικές όσο και οι ανακλητικές δηλώσεις που υποβάλλονται, εκκαθαρίζονται από το υποσύστημα TAXIS-ΕΤΑΚ μηχανογραφικά από τη ΔΟΥ, ως τροποποιητικές δηλώσεις. Η διαφορά έγκειται στο ότι οι συμπληρωματικές δηλώσεις εκκαθαρίζονται με την υποβολή τους και καταβάλλεται ο αναλογών φόρος, ενώ για τις ανακλητικές απαιτείται έλεγχος και αποδοχή των αιτιάσεων των υπόχρεων από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ πριν από την εκκαθάρισή τους.

Δηλώσεις με επιφύλαξη
Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει αμφιβολίες αναφορικά με την υποχρέωση επίδοσης δήλωσης για ορισμένα στοιχεία της φορολογητέας ύλης ή σε ποιους φορολογικούς συντελεστές υπάγεται, έχει το δικαίωμα να υποβάλει δήλωση με επιφύλαξη, η οποία πρέπει να είναι ειδική και αιτιολογημένη. Κάθε γενική και αόριστη επιφύλαξη θεωρείται ανύπαρκτη και δεν επιφέρει κανένα αποτέλεσμα. Η επιφύλαξη δεν συνεπάγεται αναστολή της βεβαίωσης και είσπραξης του αμφισβητούμενου τέλους.
Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ, εντός τριών (3) μηνών, υποχρεούται είτε να δεχτεί την επιφύλαξη και να διαγράψει το ποσό για το οποίο έγινε επιφύλαξη είτε να απορρίψει την επιφύλαξη και να γνωστοποιήσει αυτό με απόδειξη στον φορολογούμενο (περ. 5, άρθρο 61 του ΚΦΕ).

Μηδενικές δηλώσεις
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν.3634/2008, ορίζεται ότι κάθε νομικό πρόσωπο που έχει ακίνητο την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους, υποχρεούται να υποβάλει δήλωση ΕΤΑΚ. Όμως, με την υπ’ αριθ. 1042151/396/0013/ΠΟΛ.1075/10.4.2008 εγκύκλιο ορίστηκε ότι, από το σύνολο των νομικών προσώπων, μόνο το Ελληνικό Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και οι γνωστές θρησκείες δεν απαιτείται να αναγράφουν τα απαλλασσόμενα ακίνητά τους στη δήλωση ΕΤΑΚ που, ούτως ή άλλως, υποχρεούνται να υποβάλουν. Επομένως, αν κάποιο από τα προαναφερθέντα νομικά πρόσωπα έχει μόνο απαλλασσόμενα ακίνητα, υποχρεούται στην υποβολή μηδενικής δήλωσης, η οποία καταχωρείται στο οικείο βιβλίο μεταγραφής δηλώσεων, σύμφωνα με τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί.

 

Ακριβές Αντίγραφο

Η Προϊσταμένη της Γραμματείας

 

Ο Υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών

Αντώνιος Μπέζας