ΠΟΛ.1007/30.1.2009
Παροχή οδηγιών για ζητήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Εθνικού Κτηματολογίου
Σε συνέχεια παλαιότερων εγκυκλίων της υπηρεσίας μας επί του θέματος και λόγω της ένταξης μεγάλου μέρους της χώρας στη διαδικασία της κτηματογράφησης, για την καλύτερη δυνατή προστασία της δημόσιας περιουσίας, κρίνεται σκόπιμο να επισημάνουμε τα κάτωθι ζητήματα:
1. Το Δημόσιο καταρχήν και σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περί Εθνικού Κτηματολογίου (άρθρο 2 παρ. 2 του Ν.2308/1995), δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης της ακίνητης περιουσίας του στο στάδιο της κτηματογράφησης. Εκ τούτου, όμως, δεν συνάγεται ότι στερείται και του δικαιώματος υποβολής δήλωσης, στην οποία εφόσον προβεί, είναι σύμφωνη με το νόμο.
Η υποβολή δήλωσης εκ μέρους του Δημοσίου ενδείκνυται για λόγους διασφάλισης και προστασίας των δικαιωμάτων του, επί της ακίνητης περιουσίας του και αποτροπής του ενδεχόμενου κινδύνου βλάβης αυτής.
Η υποβολή ή μη δήλωσης αποτελεί συνάρτηση της ύπαρξης ή μη δικαιώματος κυριότητας του Δημοσίου σε συγκεκριμένο ακίνητο, ζήτημα το οποίο πρέπει να ερευνάται και να διαπιστώνεται θετικά επί τη βάσει των υπαρχόντων στοιχείων και του διέποντος την ακίνητη περιουσία νομικού πλαισίου και όχι μόνο κατά τρόπο αρνητικό, σύμφωνα δηλαδή με το κατά πόσο υφίστανται ή μη τίτλοι ιδιοκτησίας τρίτων.
Έτσι το Δημόσιο, δια των κατά τόπους αρμόδιων κτηματικών υπηρεσιών του πρέπει να δηλώσει κατά περίπτωση τα πάσης φύσεως ακίνητα, τα οποία είναι καταγεγραμμένα στα οικεία βιβλία δημοσίων και ανταλλάξιμων κτημάτων ή για τα οποία έχουν εκδοθεί θετικές υπέρ της κυριότητας αυτού γνωμοδοτήσεις του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Δημοσίων Κτημάτων (ΓΣΔΚ), που έγιναν αποδεκτές με απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών ή για τα οποία το Δημόσιο έχει κάθε είδους τίτλους ιδιοκτησίας ή ικανά περί της κυριότητάς του ή άλλου εμπράγματου δικαιώματός του στοιχεία (δικαστικές αποφάσεις, πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής, δηλώσεις ιδιωτών ότι δεν διεκδικούν δικαιώματα, εκθέσεις ελέγχου, διαγράμματα κ.λπ.).
Σε περίπτωση υποβολής δήλωσης από το Δημόσιο, κατ’ ενάσκηση του δικαιώματός του, αυτή πρέπει να είναι σύμφωνη με τον νόμο και δεν αρκεί «Γενική Δήλωση» προβολής δικαιωμάτων αυτού «σε όλα τα ακίνητα της προς κτηματογράφηση περιοχής, όπου οι τίτλοι που υποβάλλονται δεν είναι πρωτότυποι και δεν ανατρέχουν στο έτος παραγραφής των δικαιωμάτων του Δημοσίου», διότι μια τέτοια δήλωση είναι παντελώς αόριστη και δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου.
2. Προκειμένου περί ακινήτων για τα οποία έχουν εκδοθεί θετικές υπέρ της κυριότητας του Δημοσίου γνωμοδοτήσεις του ΓΣΔΚ, που έγιναν εν όλω ή εν μέρει αποδεκτές με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, πρέπει να δηλωθεί η έκταση ως προς την οποία έγινε αποδεκτή (εν όλω ή εν μέρει, κατά περίπτωση) η γνωμοδότηση του ΓΣΔΚ.
3. Αναφορικά με τη συναίνεση του Δημοσίου στη διόρθωση των αρχικών εγγραφών «ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ» επισημαίνεται ότι με την υπ’ αριθ. 213/2007 γνωμοδότηση του ΝΣΚ έγινε δεκτό ότι η ζητούμενη συναίνεση του Δημοσίου του άρθρου 2 παρ. 11 περ. 1 εδάφιο α’ του Ν.2664/1998, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν.3481/2006 για τη διόρθωση αρχικής εγγραφής «ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ» των κτηματολογικών πινάκων ΟΚΧΕ, πρέπει να παρέχεται από την εκ της φύσεως του ακινήτου (αστικού, αγροτικού, δασικού, κοινοχρήστου κ.λπ.) αρμόδια για τη διοίκηση και διαχείρισή του διεύθυνση ή κτηματική υπηρεσία του οικείου Υπουργείου, μετά από ενδελεχή και εμπεριστατωμένο έλεγχο κάθε περίπτωσης. Μάλιστα, σε περίπτωση αμφιβολίας επιβάλλεται η άρνηση παροχής συναίνεσης του Δημοσίου για την διόρθωση που ζητείται. Η διόρθωση χωρεί εκ μέρους του προϊσταμένου του κτηματολογικού γραφείου, δεν αποτελεί νομική επίλυση διαφορών και δεν συντρέχει για τον λόγο αυτό ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης της νομιμότητας και βασιμότητας των χρησιμοποιούμενων στοιχείων για τη διόρθωση. Σημειώνεται ότι το σφάλμα μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε στοιχείο της εγγραφής και ιδίως στον δικαιούχο, στο δικαίωμα, στον τίτλο κτήσης και στο ιδιοκτησιακό αντικείμενο. Σε περίπτωση που έχει εγγραφεί «Ελληνικό Δημόσιο», τότε υποχρεωτικά θα τηρείται η διαδικασία του άρθρου 8 του Α.Ν.1539/1938.
Ύστερα από τα παραπάνω και σε συνέχεια των υπ’ αριθ. 1035842/3236/Α0010/ΠΟΛ.1084/5.4.1999 και 1070781/7482/Α0010/23.7.1999 διαταγών μας να παρέμβετε στην κτηματολογική διαδικασία για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του Δημοσίου και ειδικότερα του Υπουργείου Οικονομικών, όσον αφορά στη γνωστή δημόσια περιουσία, την αποκάλυψη της άγνωστης δημόσιας περιουσίας και την προστασία της ως εξής:
Καταρχήν κατά την πρώτη φάση της κτηματολογικής διαδικασίας, τη φάση δηλαδή της υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας, να υποβάλετε δηλώσεις ιδιοκτησίας για όλα τα καταγραμμένα δημόσια κτήματα (και ανταλλάξιμα).
Επίσης να υποβάλετε δηλώσεις ιδιοκτησίας για όλες τις εκτάσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί θετικές (υπέρ του Δημοσίου) γνωμοδοτήσεις του ΓΣΔΚ. Επίσης, θα δηλώσετε και όλες τις εκτάσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί υπέρ του Δημοσίου αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, τις απαλλοτριωμένες εκτάσεις, στις οποίες έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, τους καθορισθέντες αιγιαλούς, παραλίες (εφόσον έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωσή τους), παλαιούς αιγιαλούς και σχολάζουσες κληρονομίες εφόσον έχει αναγνωρισθεί δικαστικά το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου.
Για την υποβοήθηση της εργασίας αυτής θα πρέπει να συνεργαστείτε με συναρμόδιες υπηρεσίες, όπως είναι η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, τα κατά τόπους Δασαρχεία, οι κατά τόπους Τοπογραφικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας κ.λπ.
Τέλος, σε περίπτωση που πιθανολογούνται σφόδρα δικαιώματα του Δημοσίου επί εκτάσεων, θα διενεργείτε κατά προτεραιότητα έρευνα του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος, προκειμένου να υποβληθούν ενστάσεις κατά των δηλώσεων αυτών που δεν τεκμηριώνουν ιδιωτικά δικαιώματα. Συνημμένα σας συνυποβάλλουμε και το υπ’ αριθ. 0849422/5.12.2008 έγγραφο της «ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.» σχετικά με την υποβολή δηλώσεων δημοσίων κτημάτων στο κτηματολόγιο σύμφωνα με τον Ν.2308/1995 για την πληρέστερη ενημέρωση σας.