ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΠΑ

Ερώτηση

216AA.    ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΟΥ ΕΛΑΒΕ ΜΕΡΟΣ ΣΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ (ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ)ΚΑΙ ΠΗΡΕ ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΠΟΣΟ ΤΟΥ 1ου ΒΡΑΒΕΙΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΕΩΣΕΙ ΚΑΙ ΦΠΑ.Η ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΣΧΥΡΙΖΕΤΑΙ ΟΤΙ ΕΠΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ ΔΕΝ ΥΠΟΚΕΙΤΑ ΣΕ ΦΠΑ.ΕΓΩ ΔΕΝ ΒΡΗΚΑ ΚΑΤΙ ΣΧΕΤΙΚΟ ΜΕ ΑΠΑΛΛΑΓΗ.ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ.

 

 

Απάντηση

Σύμφωνα με τη Δ.Υ.Ο. Σ.605/98/ΠΟΛ.44/17.2.1987 (Εφαρμογή διατάξεων φορολογίας χαρτοσήμου σε διάφορες συμβάσεις, πράξεις, σχέσεις και συναλλαγές μετά την εφαρμογή από 1.1.1987 του φόρου προστιθέμενης αξίας), προβλέπονται τα εξής:

Στις παρακάτω συμβάσεις, πράξεις, σχέσεις και συναλλαγές δεν θα εφαρμόζονται οι διατάξεις της φορολογίας χαρτοσήμου μετά την 1.1.1987, επειδή αυτές υπάγονται στο καθεστώς του φόρου προστιθέμενης αξίας, είτε γιατί υπόκεινται στο φόρο αυτό, είτε γιατί απαλλάσσονται από τον εν λόγω φόρο. Οι συνηθέστερες στην πράξη τέτοιες συμβάσεις, πράξεις κ.λπ. είναι (ενδεικτική απαρίθμηση):

...................................................

...................................................

- ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ που καταβάλλονται σε αρχιτέκτονες και μηχανικούς των οποίων οι μελέτες βραβεύτηκαν σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς (άρθρο 15ε παρ. 3 ΚΤΧ).

 

Έτσι, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω κρίσιμο σημείο για το αν θα επιβαρυνθεί με ΦΠΑ το ποσό που θα εισπράξετε, είναι το αν απαλλάσσεται από το φόρο και με ποια διάταξη. Εμείς χωρίς να γνωρίζουμε το κείμενο της προκύρηξης του διαγωνισμού και από την έρευνα που κάναμε στο Ν. 2859/2000, δεν βρίσκουμε κάποια απαλλακτική διάταξη για το συγκεκριμένο θέμα.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν. 2859/2000, προβλέπονται τα εξής:

1. Αντικείμενο του φόρου είναι:

α) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα

Στην περίπτωση σας συνυπάρχουν όλες οι παραπάνω ιδιότητες, δηλαδή:

• παροχή υπηρεσιών (τα σχέδια του έργου)

• επαχθής αιτία (το χρηματικό έπαθλο του διαγωνισμού)
• υποκείμενος στο φόρο  (αρχιτεκτονικό γραφείο)
• ενέργεια με αυτή την ιδιότητα (αρχιτεκτονικό γραφείο)

Ακόμη,  επειδή το συγκεκριμένο ζήτημα είναι αρκετά περίπλοκο, σας παραθέτουμε και τα παρακάτω έγγραφα της Διεύθυνσης Φορολογίας Εισοδήματος του Υπουργείου Οικονομικών:

Σύμφωνα με την ΠOΛ. 1135/1990, ισχύουν τα εξής:

Φορολογική μεταχείριση των χρηματικών βραβείων που καταβάλλονται στους δικαιούχους από το Δημόσιο, την Ακαδημία Αθηνών και τα Ν.Π.Δ.Δ.
1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγρ. 2 του άρθρου 7 του ν.δ. 3323/55 (σ.σ., πλέον αρ. 6 Ν. 2238/1994), χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται από το Δημόσιο ή την Ακαδημία Αθηνών, για τη βράβευση επιστημονικών, καλλιτεχνικών και πνευματικών γενικά επιδόσεων, απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Η απαλλαγή αυτή παρέχεται, σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις, και όταν τα παραπάνω χρηματικά βραβεία απονέμονται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, μετά από προκήρυξη, νομίμως, σχετικού δημόσιου διαγωνισμού.
 2. Όπως συνάγεται από τις διατάξεις αυτές, των οποίων η ερμηνεία πρέπει να γίνεται στενά και όχι αναλογικά, καθόσον πρόκειται για φορολογικές διατάξεις που παρέχουν απαλλαγές από το φόρο, οι αναγκαίες προϋποθέσεις, για να τύχουν της υπόψη απαλλαγής τα χρηματικά βραβεία που απονέμονται για τους παραπάνω λόγους είναι: 
α) Η καταβολή τους να γίνεται από το Δημόσιο ή την Ακαδημία Αθηνών ή 
β) η απονομή τους να γίνεται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, αφού προηγηθεί, όμως, προκήρυξη νομίμως σχετικού δημόσιου διαγωνισμού. 
 3. Βασικό κριτήριο για την εφαρμογή των διατάξεων που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος είναι ο χαρακτηρισμός του χρηματικού ποσού που καταβάλλεται στο δικαιούχο ως βραβείο.
 Κατά τα γνωστά, το βραβείο απονέμεται με την μορφή ηθικής και υλικής αμοιβής και αποτελεί αναγνώριση και κοινωνική επιδοκιμασία των ατομικών ικανοτήτων ή επιδόσεων ή αρετών κάποιου προσώπου, οι οποίες προάγουν το γενικό συμφέρον που αποβλέπουν στο κοινωνικό σύνολο. Η αθλοθέτηση αυτού έχει σκοπό την πρόκληση ευγενούς άμιλλας μεταξύ ομότεχνων, επαγγελματικών ή κοινωνικών ομάδων, με κίνητρα την ανύψωση του κοινωνικού συνόλου. 
Τα χρηματικά ποσά με τα οποία πιθανόν να συνοδεύεται το βραβείο δεν αποτελούν κέρδος από προσφερόμενη εργασία ώστε να υπαχθούν σε φορολογία αλλά απλώς συμβολίζουν την αναγνώριση της προσπάθειας των βραβευόμενων προσώπων και συμπληρώνουν την τιμητική διάκριση που τους απονέμεται.
 4. Εάν γίνει προκήρυξη διαγωνισμού της οποίας περιεχόμενο είναι η υπόσχεση απονομής βραβείου, για την εκτέλεση κάποιας εργασίας η οποία υπόσχεση θα πραγματοποιηθεί μετά τη διενέργεια διαγωνισμού και το αποτέλεσμα της εργασίας (έργο) θα περιέλθει, κατά τους όρους της προκήρυξης, στην ιδιοκτησία του αγωνοθέτη και όχι του διαγωνιζόμενου του οποίου θα προκριθεί το έργο, τότε το «αθλοθετούμενο έπαθλο» δεν αποτελεί βραβείο με την έννοια που δόθηκε στην προηγούμενη παράγραφο του παρόντος, αλλά αμοιβή για την εκπόνηση του έργου που θα προκριθεί και τη μεταβίβαση της κυριότητάς του στον αγωνοθέτη. Τούτο, αφενός γιατί τα υπόψη έργα που βραβεύονται δεν παραμένουν και μετά τη βράβευσή τους στην ιδιοκτησία του Δημιουργού τους και αφετέρου η αθλοθέτηση αυτού του επάθλου έχει σκοπό την πρόκληση επαγγελματικού συναγωνισμού μεταξύ των διαγωνιζομένων με κίνητρο, κατά κύριο λόγο, την ανάληψη της εργασίας ή του έργου και την είσπραξη της αντίστοιχης αμοιβής με τη μορφή «βραβείου», ως το αποκορύφωμα της επαγγελματικής δραστηριότητας εκείνου που θα προκριθεί. Τέλος εξυπηρετεί και τα συμφέροντα του αγωνοθέτη ο οποίος χωρίς να καταβάλει αμοιβή σε όλους όσους θα συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το καλύτερο έργο ακόμη και αν «βραβεύσει» περισσότερα έργα, καθόσον κίνητρο για την προκήρυξη του διαγωνισμού είχε τη δική του εξυπηρέτηση, έστω και εάν δεν χρησιμοποιήσει αμέσως τα βραβευθέντα έργα, αλλά απλώς και αν έχει τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσει στο μέλλον, χωρίς άλλη (εκτός του ποσού του βραβείου) καταβολή αμοιβής στον βραβευθέντα ή με καταβολή ποσού σημαντικά κατώτερου της αξίας του βραβευθέντος έργου.
5. Επομένως, σύμφωνα και με την πάγια άποψη της Διοίκησης αλλά και της δικαστηριακής νομολογίας για τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται με τη μορφή βραβείου, κατά την παραπάνω διαδικασία, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος και μάλιστα ανεξάρτητα της νομικής υπόστασης του φορέα που διενεργεί την προκήρυξη.

 

 

Έγγραφο 1050905/1112/Α0012/26-6-2000

Φορολογική μεταχείριση χρηματικών βραβείων αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών.
Απαντώντας στο 10317 από 31.5.2000 έγγραφό σας, σχετικά με το παραπάνω θέμα, σας πληροφορούμε τα ακόλουθα:
1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β της παραγράφου 6 του άρθρου 6 του ν. 2238/1994 απαλλάσσονται από το φόρο χρηματικά βραβεία που καταβάλλονται από το Δημόσιο ή την Ακαδημία Αθηνών ή τον Oργανισμό Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, για τη βράβευση επιστημονικών, καλλιτεχνικών και πνευματικών γενικά επιδόσεων, καθώς και αυτά που απονέμονται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου αφού προκηρυχθεί νόμιμος σχετικός δημόσιος διαγωνισμός.
2. Όπως έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση (1044838/ 779/Α0012/ ΠOΛ 1135/ 18.6.1990 φωτοαντίγραφο της οποίας σας στέλνουμε) εάν γίνει προκήρυξη διαγωνισμού της οποίας περιεχόμενο είναι η υπόσχεση απονομής βραβείου για την εκτέλεση κάποιας εργασίας, η οποία υπόσχεση θα πραγματοποιηθεί μετά τη διενέργεια διαγωνισμού και το αποτέλεσμα της εργασίας (έργο) θα περιέλθει, κατά τους όρους της προκήρυξης, στην ιδιοκτησία του αγωνοθέτη και όχι του διαγωνιζομένου του οποίου θα προκριθεί το έργο, τότε το «αθλοθετούμενο έπαθλο» δεν αποτελεί βραβείο, αλλά αμοιβή για την εκπόνηση του έργου που θα προκριθεί και τη μεταβίβαση της κυριότητάς του στον αγωνοθέτη. 
 3. Με την παράγραφο 11 της από το Δεκέμβριο του 1998 προκήρυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης - Έρβου προκηρύχθηκε Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Προσχεδίων για το κτιριακό συγκρότημα του Διοικητικού Πάρκου Αλεξανδρούπολης. 
4. Με την παράγραφο 4 της παραπάνω προκήρυξης ορίζεται ότι Κριτική Επιτροπή κατατάσσει τις μελέτες και εκδίδει την τελική απόφαση απονομής των βραβείων και πρόταση εξαγορών, ενώ οι μελέτες που θα βραβευθούν και εξαγορασθούν μετά την καταβολή των χρηματικών βραβείων, θα ανήκουν στην πλήρη και αποκλειστική κυριότητα του αγωνοθέτη (Νομαρχιακό Διαμέρισμα Έβρου), οι δε συντάκτες των μελετών που βραβεύτηκαν ή εξαγοράσθηκαν θα διατηρήσουν μόνο την πατρότητα αυτών.
5. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στην περίπτωση αυτή η ιδέα (μελέτη) του βραβευόμενου μελετητή (αρχιτέκτονα) εξαγοράστηκε «για να χρησιμοποιηθεί ή διαφορετικά ιδιοποιείται» από το χορηγό του βραβείου. Συνεπώς τα χρηματικά βραβεία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού σύνταξης σχεδίου για το ................. δεν εμπίπτουν στην έννοια του «βραβείου» που απαιτείται από φορολογικής πλευράς προκειμένου να εφαρμοσθούν οι απαλλακτικές διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 2238/1994, αλλά θεωρείται αμοιβή του μελετητή που τη συνέταξε. Γι αυτό, φορολογείται ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, σύμφωνα με το άρθρο 48 του ν. 2238/1994 κατά το καθαρό ποσό του, το οποίο προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 49 του ίδιου νόμου.

 

 

Ακόμη, επειδή χωρίς να γνωρίζουμε το περιεχόμενο του διαγωνισμού είναι παρακινδυνευμένο να απαντήσουμε, σας παρουσιάζουμε κάποια άρθρα της   ΥΑ με Α.Π 26804/16-6-2011 (Απόφαση της Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με την οποία εγκρίνονται οι προϋποθέσεις, οι υποχρεώσεις και οι διαδικασίες διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή  βραβείων ), σύμφωνα με την οποια προβλέπονται τα εξής:

Άρθρο 1

Ορισμοί − έννοιες

Διαγωνισμός μελετών είναι η διαδικασία με την οποία η αναθέτουσα αρχή, η οποία ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 9 του άρθρου 1 του Ν. 3316/2005, επιδιώκει την εξασφάλιση μελετών ή σχεδίων ιδεών, κυρίως στον τομέα της αρχιτεκτονικής αλλά και στους λοιπούς τομείς όπως της χωροταξίας, της πολεοδομίας και των έργων πολιτικού μηχανικού, που επιλέγονται από κριτική επιτροπή μετά από σύγκριση και απονομή χρηματικών βραβείων. Ειδικότερα αρχιτεκτονικός διαγωνισμός είναι  ο διαγωνισμός μελετών στον οποίο κύρια μελέτη είναι η αρχιτεκτονική μελέτη. ...”

 

Άρθρο 5

Προκήρυξη διαγωνισμού

 

1. Η διαδικασία διενέργειας διαγωνισμού μελετών δημοσιοποιείται μέσω σχετικής προκήρυξης.

 

2. Στη προκήρυξη κάθε διαγωνισμού μελετών περιλαμβάνονται τα ακόλουθα στοιχεία, τα οποία προδιαγράφονται σύμφωνα με τους όρους της παρούσας απόφασης:

...

−Αναφορά ότι οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό μελετητές διατηρούν την πνευματική ιδιοκτησία της εργασίας τους και ότι οι βραβευθείσες και εξαγορασθείσες μελέτες αποτελούν ιδιοκτησία της διοργανώτριας αρχής. ...”

 

Άρθρο 16

Πνευματική ιδιοκτησία

1. Οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό μελετητές διατηρούν την πνευματική

ιδιοκτησία της εργασίας τους σύμφωνα με το Ν. 2121/93 (ΦΕΚ 25 Α΄ ) όπως

ισχύει.

2. Η διοργανώτρια αρχή δικαιούται να χρησιμοποιήσει τις προτάσεις που έχουν βραβευθεί και εξαγοραστεί μόνον για το έργο που αποτελεί το αντικείμενο του διαγωνισμού, σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης. Το υλικό των προτάσεων αυτών περιέρχεται στην κυριότητά της, δύναται δε να το διαθέσει κατά την κρίση της σε άλλους φορείς.

3. Σε κάθε περίπτωση δημοσίευσης βραβευμένων στοιχείων του διαγωνισμού,

είναι υποχρεωτική η αναφορά των στοιχείων του συντάκτη της πρότασης και της

διοργανώτριας αρχής.

 

Έτσι, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, η γνώμη μας είναι ότι  αρχικά  η συγκεκριμένη αμοιβή δεν απαλλάσσεται από το ΦΠΑ, αλλά σε κάθε περίπτωση εξετάζεται αν  αποτελούν αντιπαροχή για συγκεκριμένη παροχή υπηρεσίας. Στην περίπτωση

που δεν αποτελούν αντιπαροχή, έχει εφαρμογή το έγγραφο  10841901/489/8.8.1997, το οποίο ορίζει τα εξής:

“Καταβολή χρηματικών βραβείων σε επιτηδευματίες ή μη που αθλοθετούνται από τον ΕΟΜΜΕΧ
Επειδή τα χρηματικά έπαθλα (βραβεία) που απονέμονται στους συμμετέχοντες (επιτηδευματίες ή μη), σε διαγωνισμούς του ΕΟΜΜΕΧ για εκτεθέντα σχέδια δεν αποτελούν αντιπαροχή για συγκεκριμένη παροχή υπηρεσίας, αλλά επιβράβευση συγκεκριμένων προσώπων, τα φορολογικά στοιχεία πρέπει να εκδίδονται κατά περίπτωση ως εξής:
- Τα καταβαλλόμενα χρηματικά έπαθλα (βραβεία) σε συμμετέχοντες στο διαγωνισμό που βραβεύτηκαν, εφόσον έχουν την ιδιότητα του επιτηδευματία από οποιαδήποτε αιτία, αποτελούν ανόργανα έσοδα και οι δικαιούχοι αυτών, κατά την είσπραξη, υποχρεούνται να εκδίδουν αθεώρητο τιμολόγιο, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 3 του ΚΒΣ.”
 

 

Η ομάδα της AST BOOKS.