Ποιητική ενέργεια για τις διακοπές

«Η ποίηση είναι το μεγαλύτερο φορτίο ενέργειας» γράφει ο Έζρα Πάουντ στο βιβλίο «Ποιητική τέχνη» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης. Και βάσει αυτού, σας παρουσιάζουμε τρία ξεχωριστά περιοδικά αυτής της απαιτητικής τέχνης, καθώς και μια σειρά από πρόσφατες ποιητές συλλογές με ενδεικτικά αποσπάσματα. Όσοι και όσες σπεύδουν για διακοπές, αλλά και αυτοί που θα της στερηθούν λόγω λιτότητας, ας φορτισθούν με μια τέτοιου είδους ενέργεια…

ΠΟΙΗΤΙΚΗ: Τετράμηνο περιοδικό για την τέχνη της ποίησης. Καλοκαίρι 2016, τεύχος δέκατο έβδομο. Διευθυντής έκδοσης Χάρης Βλαβιανός. Αφιέρωμα στον υπερρεαλισμό με ανέκδοτα κείμενα και φωτογραφίες του Ανδρέα Εμπειρίκου. Συμβατικές ημερολογιακές σημειώσεις παραμονές του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, με σχόλια για τον κίνδυνο του Ναζισμού, επιθετικές απαντήσεις για την αήθη κριτική που του ασκήθηκε με αφορμή την έκδοση της «Υψικαμίνου» το 1935. Και μια ερωτομανής αφήγηση της σεξουαλικής του συνάντησης στο Μαρούσι με «ένα όμορφο κορίτσι ίσαμε 18 χρονών», γραμμένη με το ελευθεριάζον λεξιλόγιο που δεν υπόκειται σε … χριστιανισμούς , πρόπλασα του διαμορφωθέντος πεζόμορφου ποιήματος στο κορυφαίο του έργο «Οκτάνα». Ένα εκτεταμένο υπερρεαλιστικό αφήγημα του Ευγένιου Αρανίτση που επεξεργάζεται τα τελευταία 25 χρόνια με τίτλο «Μορφολογία». Ένα κείμενο- ποταμός για το κύμα: «Εφόσον άπαξ και η θάλασσα γεννιέται απ΄τη νηνεμία, κάθε πόλεμος ζυγίζεται κι εξαντλείται στην πεποίθηση πως η ξηρά είναι το ασθενές σημείο του αντιπάλου». Πέντε ποιήματα του Στρατή Πασχάλη: «Πάνω σ΄αυτές τις ουλές των καρφιών σου θα βάλω τα δάχτυλά μου / φίλε μου απρόσωπε/ και θα διαβάσω επιτέλους αυτό που χρόνια ψάχνω / πρόσωπο του Ιδανικού». Γιώργης Γιατρομανωλάκης: «Ομόνοια αίμα πλατεία τέντα/ πρόσφυγα δέρμα Μεσόγειος αίμα/ Τι να σε κάνω ως είμαι ξένη/ Σκηνοθεσία Ελλάδας ψέμα».

ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ: Τετραμηνιαίο περιοδικό για την τέχνη και τη ζωή. Τεύχος 54. Αφιέρωμα «Τρέλα και Δημιουργία». Μότο Φερνάντο Πεσσόα: «Η τρέλα όχι απλώς δεν είναι ανωμαλία, αλλά είναι η συνηθισμένη ανθρώπινη συνθήκη» .Κείμενα για τη δημιουργικότητα και την ψυχοπαθολογία. Αναφορές σε Βιζυηνό, Μιχάλη Μητσάκη, Σαπφώ, Κόντογλου, Γεράσιμο Σκλάβο, Μαργαρίτα Καραπάνου, Σίλβια Πιαθ. Δοκίμια για τη βία στην ποίηση της Αθηνάς Παπαδάκη , από την Μαρία Τσαγανά, η επιστήμη του μέλλοντος στην ποίηση, γιορτή ποίησης στη Δονούσα και άλλα δοκιμιακά. Νάνος Βαλαωρίτης: «Σκοπεύω να ζήσω ώσπου /Να με πάρει ο θάνατος/ Το τραίνο φεύγει σιγά σιγά με τινάγματα και τριγμούς/ Οι λαιμητόμοι στήθηκαν/ Στο Πεδίο του 'Αρεως- τρεις/ Ώστε να σχηματίσουν τρίγωνο/ Για μια τριετή παράταση της/Λειτουργίας του νυχθημερόν- αλλά/ Δεν ειπώθηκε (…) για ποια ανεπιθύμητα μέλη /των πολιτικών κομμάτων».

ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ: Τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης. Ιούνιος. Τεύχος 22. Σελίδες για τον Κώστα Στεργιόπουλο. Πρώτο το κείμενο του Παντελή Μπουκάλα «Το φως και η στάχτη» στην ποίηση του αείμνηστου ποιητή, κριτικού, μεταφραστή, δοκιμιογράφου, επιμελητή, καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: «Τόσο πολύ λιγόστεψεν ο χρόνος με τα χρόνια/που οι μήνες γίνανε βδομάδες και τα χρόνια μήνες». «Σαρλ Μπωντλέρ, ο Δανδής», μετάφραση Τατιάνας Τσαλίκη. Δύο ποιήματα του αγγελικού χαμένου παιδιού της αγγλοσαξωνικής ποίησης Ντύλαν Τόμας: « Και συ Πατέρα, στην περίλυπη βουνοκορφή/ παρακαλώ σε, τα σκληρά δάκρυα, κατάρα μου κι ευχή/ άντεξε κι αντιστάσου στου φωτός το ψυχορραγητό». Για την ερωτοπαθή Μαρία Πολυδούρη γράφει ο Κλέων Παράσχος, για ένα ταξίδι στη χώρα του ντανταϊσμού ο Θανάσης Αγάθος, για τη Γαλλική ερωτική σαρκική ποίηση η Χρύσα Σπυροπούλου.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

ΕΓΩ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΘΑ ΚΡΑΤΩ ΕΩΣ ΘΑΝΑΤΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ.Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Τώρα οι βλαστήμιες τρυφερά φυτά και πλούσια φυλλώματα με σκαρφαλώνουν τυλίγοντας και απάγκιο κάνουν το σώμα μου και λέω το χιόνι εκείνο που έτεινες συρρικνωμένο έναν χειμώνα ολόκληρο να δω μέσα σε μια στιγμή για να μη ρέπω στα όνειρα- το χιόνι εκείνο λέω δεν έλιωσε ποτέ. Στο μεταξύ των αγγέλων τα ψηλοτάκουνα οράματα τρικλίζουν γλιστρώντας αργά στης ηλικίας τα βάθη. Εκεί που αμάρτησες κι ας τόλμησες πρώτος την πέτρα να ρίξεις.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1977- 2013, ΠΑΝΟΣ ΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ

Γελούσαν ΄κείνα τα πρόσωπα/πίσω απ΄τα σίδερα/ κι εσύ χαιρετούσες δειλά/ Νύχτα να λογαριάζεις τους βράχους/τα χορτάρια της υποδοχής/ τον κόλπο που ξεβγάζει του καιρού τις ακρότητες/ Κανένας φαροφύλακας/ κι δρόμοι άδειοι /να περνούν τα φεγγάρια ως την Αχερουσία/ Σιωπή/ και κλεψύδρες που καταλήγουν/ Περνάει ο αέρας και λαφυραγωγεί/πρόσωπα και φιλιά των αγαπημένων/ χάλκινα και κρουστά, λέξεις/ κι άλλες της μνήμης πληγές/ Τώρα το αίνιγμα λύνεται/ Τα άδεια ποτήρια γεμίζουν πορφύρα / ως τον άλλο καιρό/ με τον Θησέα/ που θα ξεδιπλώσει στο φως νήματα κόκκινα.

«ΜΗΝ ΑΚΟΥΣ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ», ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ

Δεν είμαι φτιαγμένος για τίποτα/ και το τίποτα ακολουθώ/Σαν ένα τυφλό χτύπημα γυρίζω/ανάμεσα στους ανθρώπους/διαλέγοντας τον αδύναμο/που σέρνει η αθωότητα σαν σκυλί/Μόλις τελειώσω με τη θυσία του/πάντα προσευχόμενος/πηγαίνω στο σταθμό Λαρίσης/μπαίνω στο πρώτο τρένο/και κάθομαι/όλοι πιστεύουν πως είμαι γιατρός/σηκώνονται/μου δίνουν το λευκό χέρι τους και ρωτούν:/«Γιατρέ, πού είναι η θεραπεία μου;»/ Δεν αποφεύγω κανέναν/κι ας έχω ράμματα για τη γούνα τους [...]

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΩΛΚΟΣ

«ΩΜΕΓΑ ΑΛΦΑ», ΑΛΚΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Θα επιστρέψει κι η ποίηση/όπως επιστρέφουν οι αιώνιες ερωμένες

ανήσυχες μη σου αφήσουν ποτέ/έναν ήσυχο θάνατο/νʼ αγιάσεις..

«ΒΡΑΧΥΒΡΑΧΙΕΣ», ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΚΟΡΙΔΗΣ

Πώς να χαρώ το πλούσιο λεξιλόγιό σου,/πώς να διδαχθώ απʼ αυτό

όταν λείπει το «ευχαριστώ»;

- ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚΟΝ

ΤΥΡΚΟΥΑΖ - ΜΑΡΙΑ ΣΤΡΙΓΚΟΥ

Βρισκόμαστε το βράδυ σ' ένα κρεβάτι που τραγουδάει./Οι ιδρωμένοι τοίχοι δε μιλούν,/μα έρχεται ο ένας πιο κοντά στον άλλον από ανάγκη.

Δεν μας περιμένει τίποτα./Ούτε κι εμείς περιμένουμε.

Εισχωρώ μέσα σου πέτρινος./Είσαι απαλή και θαλασσένια.

Κουνιόμαστε ρυθμικά ανταπαντώντας στο άπειρο./Δεν υπάρχει αρχή, δεν υπάρχει τέλος./Γίνεσαι ρόδινη.Γίνομαι άυλος./Γινόμαστε τραίνο που ταξιδεύει στη στέπα./Κορδέλα που ξεδιπλώνεται

H AΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ - ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΔΑΒΒΕΤΑΣ

Και πῶς ν' ἀδειάσεις το μαῦρο/που σ' ἔχει ποτίσει;

Ποῦ να το ἐκβάλλεις; /Σέ ποια ὄχθη χαρτιοῦ;/Ἀκόμη κι' αὐτό δεν μπορεῖ/να το περιλάβει/δεν μπορεῖ/ να το συγκρατήσει/δεν χωρᾶ

στη σκοτεινή ὀρμή του/που σε περιέχει./Εἶναι ἡ ὀμορφιά κι' ἡ ἀσχήμια μαζί/ εἶναι τό σώμα του ἔρωτα/καπνός ἀπό τ' ἀκρωτηριασμένα κορμιά

ἀπό τ' ἀκρωτηριασμένα/ γεννητικά ὄργανα της ὀμορφιάς./ Εἶναι η γλυκύτητα του πάθους/ πού θέλεις να σκοτώσεις

και δεν μπορεῖς/ εἶναι ἡ μοναδικότητα του θαύματος

πού ἦρθε ὅπως αὐτό ξέρει ξαφνικά/σε πότισε ὁ ἥλιος ζεστασιά ἰδέες

καλοσύνη και ξαναέφυγε/ ἀπρόσμενα ὅπως το καπρίτσιο της ὡραιότητας πού ξέρει να δίνει ζωή/και να την ἀφαιρεῖ.

ΜΟΝΑΧΟΠΑΙΔΙ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΩΤΗΡΑΚΟΓΛΟΥ

Μια μέρα, θα πετάξω το λάπτοπ απ' το παράθυρο

(μαζί με το κινητό)/ θα πάρω τον σάκο μου,

δυο αλλαξιές θα ρίξω μέσα και μια πετσέτα·

τα χρήματα που μαζεύω./Θα κόψω τα μαλλιά μου!

Θα μπλέξω!/ Τα κανόνισα μ' έναν τρελό, τον Τζέρι.

(πέθανε από καρδιά - περπατούσε χιλιόμετρα)

Χρειάζομαι τα πόδια μου γιατί το εισιτήριο στο στόμα

είναι απλώς ένα χαρτί με τ' όνομα δυο πόλεων.

Αδερφέ μου, δε θέλω να μαντρωθώ.

Μόνο να πίνω τσιγάρα και τεκίλα· να μιλώ για τον Καβάφη

να εκβιάζω τις συνθήκες να στραβώσουν.

Μα είναι ανάγκη, με νιώθεις·/ αν μπορείς, πόνταρε στην τύχη μου.

Κάπως - έστω κι ενοχικός - θα δικαιωθείς.

ΣΚΗΝΗ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ , ΜΙΣΕΛ ΝΤΕΓΚΥ

Στο όνομά σου που προηγείται από ένα όνομα άγνωστο σε μένα

Το ουσιαστικό σου δίχως κύριο όνομα σε μερικές

(της 'Αννας Μανιάνι νέα δαντελένια έτοιμη για τον Ευαγγελισμό)

Και η φωνή σου για την οποία πρέπει να αναζητήσεις άλλες /εξισώσεις

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΑΚΗΣ

«Όλοι ενδίδουν», είπες ξαφνικά, «σ' αυτή

την ακαθόριστη ηλικία, χωρίς αποσκευές,

χωρίς προορισμό, σχεδόν χωρίς θλίψη.

Δεν κινδυνεύουμε άλλο από την ασυμπλήρωτη

νεότητα, από το φυσερό και τ΄αμόνι της».

Ανέτοιμος βρέθηκες στους φωταγωγημένους

δρόμους, η πολύωροφη μοναξιά πετούσε

τ΄απομεινάρια μιας θύμησης ψαλιδισμένης

που μόνη παρηγορία είχε ένα παμπάλαιο

σφύριγμα νύχτας παιδικών Χριστουγέννων.

Λιγόστεψε ο κόσμος, έμεινε μια φωτογραφία

με τσακισμένες άκρες, δειλές χειρονομίες,

κι ένα βάζο με κοντά μανουσάκια που απολήγουν

στο πιο αινιγματικό θρόισμα. Όμως δεν αμφιβάλλεις:

ένοικοι των θαυμαστών μυστικών υπάρχουν ακόμη.

ΑΛΓΟΡΥΘΜΟΣ, ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΛΑΕΞΑΝΔΡΙΔΗ

Σε φιλώ με ω /που σ' ανοίγει στα δυο

τώρα όλα αρχίζουν/ χαμογελώ, γελώ, λέω

η ταυτότητά σου είμαι!/ Αν γελώ άγγελος

Υπέρ Υγείας, Υπέρ Θανάτου / με το σχήμα μου κόβω τα σχήματα του κόσμου μονά, διπλά, τετραπλά γεμάτα με φιλιά, αστέρια, έρωτες

χυμός χυμούς αδειάζω, δίνω, δίνω, σ' εσένα δίνω / δίνω τον κόσμο, το κενό γεμίζω έρωτες, ρωτώ: /αν δεν γεμίσεις με σκ…

μπορείς να έχεις προσδοκίες; /Αν δρας, άνδρας; / Φορώ το αίμα μου έξω. «Ωραίο κοστούμι» μου λεν. /«Θα συνηθίσετε» τους λέω.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ

ΟΔΟΣ ΣΟΥΝΙΑΔΟΣ, ΛΑΝΑ ΜΑΝΔΥΛΑ

Δάκρυα πλημμύρισαν/ την ξέπνοη ψυχή./ Δάκρυα, σταγόνες αλατιού/ παρμένα από τις γύρω αλυκές,/ στέγνωσαν στον ήλιο./ Δάκρυα βροχής ξέβαψαν τα χρώματα/ στα φιλμ των ερώτων/ που γυρίστηκαν στο πορφυρό φως/ με απεικονισμένες μορφές,/ με βουρκωμένες αγκαλιές./ Θόλωσαν τα βλέμματα της αγάπης./ Μόνο δάκρυα, αλύτρωτα δάκρυα.../ Στο δέος του ναού που κολυμπά/στα δάκρυα του Αιγέα.

ΠΛΗΓΗ ΚΑΙ ΑΛΑΤΙ, ΕΥΓΕΝΙΟΥ- ΔΑΜΟΥΛΑΚΗ

Τυφλής γενιάς χρυσόσκονη/ σπίτια μου σκαλιά/ αγέρα μόνε φίλε μου/ παπασπάλισμα αστρόφτερο / ξερό, στερνό/ σπουργίτικό μου ψίχουλο/ εξόριστος σαν κούρνιασμα/στον κόσμο τον ένοχο/ σ΄ένα κλαδί Παράδεισου/ λοξά ηλιοφτασμένο/ Πεπρωμένο πίκρας/ Στάση/ Πληγή κι αλάτι.

«Η ποίηση είναι ένα κένταυρος» λέει ο Πάουντ στο βιβλίο -οδηγό προς ποιητές και αναγνώστες. «Η φροντίδα για τη διάταξη των λέξεων και η ιδιότητα της αποσαφήνισης πρέπει να συντονίζονται με τις κινητήριες, συγκινησιακές, μουσικές ιδιότητες».

Κώστας Μαρδάς